Hình họa

Chắc những ai tham gia vẽ minh họa báo chí có bề dày đến đâu thì cũng không dám chắc coi đó là một nghề, NGHỀ VẼ MINH HỌA, vì cái “làng báo đông đúc nhưng đơn điệu” của ta hiện vẫn chưa chuyên nghiệp. Nhìn chung báo chí vẫn ở tình trạng “lắm lời” mà ít hình, trong đó có hình vẽ minh họa.

Nói về bố cục thì mỗi một trường hợp đều là trường hợp đặc biệt. Không một công thức nào có thể thay thế được “cái nhìn bao quát” của nghệ sĩ đang tiến hành phân chia các mảng trong một trật tự có tính đến các tiêu chí rất đa dạng

Khi chủ thể phức tạp hơn được cấu tạo bởi nhiều yếu tố ở các mức độ không đều nhau: các đồ vật, các thành phần của một phong cảnh hay bối cảnh trang trí các nhân vật… thì càng cần phải chú ý hơn bao giờ hết để không làm bố cục mất cân bằng khi làm quá nặng nề bên trái hay bên phải, bên dưới hay phía trên.

Nghệ sỹ là người khác bạn vì họ có thể làm chủ cuộc sống nhờ vận dụng những năng khiếu cá nhân đặc biệt; có lẽ họ hạnh phúc hơn những người không có được những phương tiện biểu đạt sáng tạo và cơ hội giải thoát thông qua việc sáng tạo ra các hình thể.

Trong việc thực hành các bộ môn nghệ thuật thị giác thì VẼ HÌNH LÀ MỘT KỸ NĂNG QUAN TRỌNG HÀNG ĐẦU. Phát biểu này có lẽ là quá hiển nhiên. Xét cho cùng, sự ra đời của vô số các tác phẩm hội hoạ và điêu khắc đều bắt đầu từ những hình vẽ, và các loại hình kiến trúc cũng phát triển từ những bản vẽ phác thảo ban đầu bằng tay.

Trong sáng tác hội họa, đồ họa nhiều họa sĩ đã sử dụng, khai thác hợp lý, hiệu quả các yếu tố trang trí để tăng sức hấp dẫn và hiệu quả tạo hình cho tác phẩm. Sự pha trộn giữa hội họa hay đồ họa với trang trí được các họa sĩ và người thưởng thức ví như một món ăn ngon được điểm thêm gia vị tinh tế bởi bàn tay người đầu bếp giỏi.

Một trong những thành phần quan trọng trong trang trí là họa tiết. Dù là cỏ cây, hoa lá, chim muông, côn trùng hay con người khi đưa vào trang trí đều trở thành họa tiết được cách điệu và khái quát hóa.

Ngoại trừ một số trường hợp quy định về tính độc dược của thuốc (màu vàng), hay tín hiệu màu trong giao thông (đỏ, vàng, xanh)… thì màu sắc sử dụng trong trang trí muốn đặt vào chỗ nào, đồ vật nào hay đối tượng nào cũng được, miễn là đẹp và thuận mắt.

Tuy nhiên ít ai biết rằng để tạo ra những vẻ đẹp đó thì người nghệ sỹ điêu khắc ngoài những thẩm mỹ, dung cảm để tạo ra tác phẩm có tính biểu cảm, họ còn phải nắm chắc các yếu tố có tính chất hình học, tỷ lệ, mà đôi khi được hiểu là rất khô khan, cứng nhắc.

Không gian dương (positive space) là không gian trên bức vẽ chứa vật. Không gian âm (negative space) có thể xem như nền xung quanh hay đằng sau vật.

Hình họa sơn dầu là môn học cơ bản trong trường Mỹ thuật. Vẽ hình họa là nghiên cứu hình thể bằng đường nét, đậm nhạt, màu sắc trong không gian cụ thể. Sơn dầu rất thích hợp để thâm diễn hình họa một cách hiệu quả và luôn là thử thách lớn đối với người vẽ.

Các khoảng trống này trên thực tế, có biết bao nhiêu sự kết nối vô hình và khó thấy, liên kết giữa chúng và các hình thể khác được thể hiện và tham gia tất cả những gì làm nên các hình khối tạo hình chủ yếu của hình ảnh.

Khi chủ đề gồm nhiều yếu tố mà không một yếu tố nào xứng đáng được đặt biệt làm tăng giá trị thì việc phân bố các yếu tố này trên bề mặt hình ảnh hay bức tranh nhìn chung không có vấn đề gì.

Đây chỉ là một số nhỏ, hai mươi đầu đầu mà tôi nhắm mắt rút trong tập “Đầu văn nghệ” vẽ từ thu 1948. Trên vài trang báo này, tôi rất tiếc không trình bày được hầu hết những vẻ mặt trìu mến của các bạn văn nghệ thân yêu.

Trong giải phẫu tạo hình và một số tài liệu, sách tham khảo, giáo trình dạy vẽ hình họa, thông thường người ta lấy chiều cao của đầu làm đơn vị đo và so sánh tỷ lệ cơ thể người thực tế cho thấy lấy đầu làm đơn vị đo là hợp lý và tối ưu.