Bố cục màu

Với những tác phẩm nghệ thuật thị giác thông thường thì phần “thiết kế bố cục” tạo ra nhịp điệu. Với những sản phẩm design không gian lớn như sân khấu, hội trường, quảng trường, công viên là sự phối hợp tổng hợp của đạo diễn và ánh sáng, âm thanh và thời gian tạo nên nhịp điệu của nghệ thuật thị giác. Những không gian thị giác như thế phụ thuộc vào tài năng của nhà thiết kế sự kiện và kịch bản đạo diễn nội dung chương trình.

Với tượng đài chỉ cần năm hướng không gian cần quản lý cho thiết kế bố cục, vì hướng còn lại là “dưới”, là mặt đáy tượng áp liền với mặt bục bệ, với mặt đất. Tiếp theo sẽ dẫn chứng một số các tượng đài của Việt Nam và thế giới dù đề tài và hình thức thẩm mỹ rất khác nhau, nhưng các hướng không gian xung quanh là mặc định không đổi. “Nghệ thuật bố cục thị giác” là trình bày về cân bằng những “lực hút thị giác” ở các khoảng trống không gian bao quanh các phía của một tượng vườn hoặc tượng đài ngoài trời.

Một giá trị cao có tính nguyên tắc của một tác phẩm nhiếp ảnh là không có can thiệp chỉnh sửa sau khi bấm máy. Vì vậy, tất cả khả năng lựa chọn trước khi bấm máy không thể nhiều như vẽ tranh. Nhiếp ảnh là loại hình nghệ thuật thị giác ra đời từ khi máy ảnh xuất hiện. Nhiều tiêu chí thẩm mỹ của một tác phẩm nhiếp ảnh dựa theo những tiêu chí của nghệ thuật hội họa. Với nhiếp ảnh, vẻ đẹp của bố cục chiếm phần quan trọng hơn một nửa. Phần còn lại là chủ đề và kỹ thuật thao tác với ánh sáng, và công nghệ.

Cách tạo ra một không gian có dẫn hướng thị giác trong tranh là dễ nhất. Bất kể tranh vẽ xấu hay đẹp, đều có thể biểu hiện được sự dẫn hướng thị giác. Vì dẫn hướng với tác phẩm hội họa, design, sắp đặt là sự chủ động của nghệ sĩ.

Màu sắc là yếu tố thị giác tạo ra hiệu ứng mạnh nhất tới cảm xúc của chúng ta. Chúng ta sử dụng màu sắc để tạo ra tâm trạng hay bầu không khí cho một tác phẩm nghệ thuật hay sản phẩm thiết kế. Có rất nhiều cách tiếp cận đối với việc sử dụng màu sắc, hữu dụng cho nghệ sĩ và đặc biệt cần thiết với nhà thiết kế.

Nhờ có ánh sáng, mắt người mới nhận thấy hình dạng và màu sắc của thế giới tự nhiên. Ở đâu dù ánh sáng mờ nhạt thì ở đó có chút ít màu sắc. Ánh sáng mạnh thì màu sắc rõ ràng, rực rỡ. Khi ánh sáng yếu, ví như lúc chạng vạng hay bình minh thì khó phân biệt màu này màu kia. Như vậy, về mặt quang học có thể nói màu sắc là sản phẩm của ánh sáng.

Mục đích của việc tư duy, tìm kiếm, ứng dụng, thực hiện các phương cách bố cục một tác phẩm nghệ thuật thị giác là nhằm vào các yêu cầu mang tính chất cơ bản và những biện pháp mang tính sáng tạo. Trong mọi giải pháp thực hành tổ chức phân bố vị trí, diện tích, màu mảng, đường nét, chiều hướng của các nhóm, tổ hợp hình thức phải làm sao diễn tả được các yêu cầu về nội dung ý tưởng của tác phẩm ấy.

Cách ăn mặc còn được gọi là nghệ thuật ăn mặc (weable art), nó là một lĩnh vực của nghệ thuật làm đẹp cho bản thân người mặc trang phục. Một khi đã được coi là một nghệ thuật thì không phải ai cũng biết rõ những lý luận hướng dẫn cho việc thực hành loại nghệ thuật này.

Hình tượng nghệ thuật là kết quả của sự sáng tạo của nghệ sỹ nói chung trong các lĩnh vực: mỹ thuật, kiến trúc, sân khấu, âm nhạc, văn học, thi ca và nó đạt được hiệu quả thẩm mỹ, nêu được nét riêng của từng chủ thể sáng tạo và nó có khả năng thông đạt ý tưởng. Nó là kết quả sáng tạo của giới nghệ sỹ nghệ thuật thị giác, nghệ thuật thính giác và nghệ thuật tổng hợp.

Sơ đồ theo các hình là khái niệm về sự tổ chức, hoạch định việc phân bố màu sắc (nóng lạnh, tưới tái) hay ánh sáng (sáng tối, đậm nhạt), chiều hướng, thế dáng nhân vật gợi nên các khuôn mẫu dạng hình kỷ hà hay hình mẫu tự theo ý của tác giả nhằm mục đích tạo sự chặt chẽ trong tác phẩm mỹ thuật hai chiều của lĩnh vực nghệ thuật tạo hình. Trên thực tế nhìn thấy thì các đường nét tạo hình của các hình này bị gián đoạn, lúc ẩn, lúc hiện chứ không hiện rõ ràng. Vấn đề tinh tế là ở chỗ đó. Nếu không sẽ gợi nên một sự gượng ép hay áp đặt. Người thực hành bố cục nên chú ý đến khái niệm “gợi” và “sự che giấu” để các sơ đồ này không bị phát hiện bởi những người bình thường (phải được nhà chuyên môn phân tích và hướng dẫn thì mới thấy)…

Bố cục không gian là sự hoạch định của chủ thể sáng tạo (họa sỹ, nhà thiết kế, nhà trang trí, kiến trúc sư) về việc phân bố không gian vật lý (trên mặt phẳng hai chiều, trên hình khối ba chiều, trong không gian môi trường sống) dựa trên sự cân nhắc, tính toán trên tổng không gian (vật lý) dùng để thể hiện tác phẩm, sản phẩm (mỹ thuật ứng dụng, mỹ thuật công nghiệp) làm sao cho sự tương quan về diện tích phẳng, về hình khối, về không gian sống của công trình ở mức độ hợp lý hoặc tối ưu, bảo đảm cho mối quan hệ về công năng và thẩm mỹ được thể hiện một cách tốt nhất.

Các màu trên vòng thuần sắc là màu thuần, là màu tươi nhất. Dưới cường độ của ánh sáng, màu đó có thể sáng lên (pha với màu trắng), hoặc tối đi (pha với đen). Như vậy từ một màu nguyên chất, chúng ta sẽ có nhiều dạng biến đổi khác nhau của chúng tùy vào môi trường xung quanh.

Không một thành phần nào khác của bức tranh tạo nên sự cuốn hút hay nản lòng như màu sắc. Bài này giải thích cách chọn chất màu để cấu tạo bảng màu một cách logic và có hệ thống cùng với cách phối hợp chúng để có một hòa sắc với tỷ lệ nhất định. Ở đây cũng giải thích cách chọn các màu nền, cách pha trộn các màu nguyên của mỗi nhóm để tạo sự đa dạng. Đồng thời, quan tâm đặc biệt đến việc pha trộn các màu xanh lá cần thiết cho mọi họa sĩ vẽ phong cảnh cũng như việc sử dụng các màu xám và màu trung tính. Khi đã hiểu cách các chất màu phản ứng với nhau, bạn có thể dùng chúng khéo léo hơn như những thành tố diễn cảm của bức tranh.

Bố cục là thuật ngữ chỉ sắp xếp kích thước và tương quan của những đường nét, hình khối, màu sắc các vật thể trong một tác phẩm. Di sản mỹ thuật từ xa xưa, đã để lại những kinh nghiệm quý báu về lựa chọn bố cục trong quá trình tạo nên các tác phẩm chạm khắc trang trí ví dụ như một số di sản đình làng thời lê Trung Hưng. Bài học quý báu đó đã trở thành những kiến thức cơ bản đặt nền móng cho nghệ thuật giai đoạn sau kế thừa và phát triển.

Những bài mẫu trang trí (hình tròn, hình vuông, hình chữ nhật, đường diềm) đã cung cấp những kiến thức rất cơ bản về trang trí, đồng thời giới thiệu những mẫu trang trí từ đơn giản đến phức tạp, từ các hình kỷ hà đến các họa tiết hoa lá, chim muông, từ đơn giản đến cách điệu với nhiều hòa sắc khác nhau. Đặc biệt, ở mỗi mẫu đều có hướng dẫn phương pháp vẽ từng bước rất cụ thể, dễ hiểu, dễ thực hiện.