Định giá nghệ thuật (Phần II)

Phần II: Hãy công bằng với tác phẩm của bạn
(Chúng ta đã nắm được khái niệm của việc so sánh để định giá tác phẩm nhưng làm sao để công bằng khi mỗi tác phẩm nghệ thuật là riêng biệt và duy nhất? Những nhà chuyên môn trong lĩnh vực nghệ thuật họ làm theo cách nào?)

* Phần tiếp theo của kỹ thuật so sánh giá

Hiện bạn đang dậm chân tại chỗ trong việc tìm được những điểm tương đồng cho tác phẩm của mình, bạn cũng muốn quan tâm tới điều gì sẽ xảy ra với những nghệ sĩ khác trong thành phố, ngay cả khi họ không làm việc nhiều như bạn. Nếu bạn tập trung quá nhiều vào một phần nhất định của thế giới nghệ thuật mà không không quan tâm những phần còn lại, hoặc tệ hơn nữa, bạn coi những gì còn lại là không phù hợp với mình, mức giá mà bạn đặt ra có thể chỉ có ý nghĩa đối với chính bản thân bạn hoặc chỉ với một vài người gần bạn, nhưng lại không có ý nghĩa với bất kỳ ai khác. Việc bạn cần nhận ra là bức tranh lớn của thị trường, những điều mà nghệ sĩ khác đang làm, họ định giá tác phẩm bao nhiêu, ai là người mua và với giá thế nào, tại sao. Hãy chuẩn bị thật tốt cho việc định giá tác phẩm để có thể bán được trên thị trường nghệ thuật rộng lớn này.

Định giá theo phương pháp so sánh hiệu quả trong phần lớn trường hợp, nhưng bạn cũng có thể nhận ra ngay là mức giá đó có chính xác và có ý nghĩa với tác phẩm của mình hay không, và có thể chứng minh sự hợp lý khi người khác yêu cầu. Trong trường hợp bạn vẫn nghĩ rằng tất cả điều này là vô nghĩa, "chính tôi mới là người có khả năng thẩm định tác phẩm của mình". Đôi khi, bản thân tôi đã phải chứng minh, bảo vệ các phương pháp định giá của mình với Sở Thuế, công ty bảo hiểm, quản lý địa chính hay những thủ tục pháp lý khác, đôi khi những đánh giá, giải trình này chưa phù hợp và đầy đủ nên phải chịu sự xử phạt của pháp luật cho nên tôi rất hiểu sự quan trọng của việc này. Quan điểm của tôi là khách hàng luôn luôn tự định giá các tác phẩm nghệ thuật, do vậy phương pháp và kỹ thuật chứng minh sự phù hợp của mức giá là luôn cần thiết. Tôi đang đưa cho bạn một số kỹ thuật định giá, một trong số đó bạn có thể sử dụng trong việc định giá tác phẩm của mình. Vì vậy hãy tìm cho ra mức giá. Các yếu tố được nói đến sau đây là các yếu tố riêng biệt không sắp xếp theo thứ tự, có thể áp dụng hoặc không áp dụng cho bạn. Bạn quyết định điều nào là tốt nhất đối với mình.

Emmanuele Bresciani 2015

Để bắt đầu, nhằm khách quan với nghệ thuật và kinh nghiệm của bạn. Trong tất cả các bước tiếp theo, để mức giá tác phẩm của bạn thực sự có ý nghĩa, bạn phải công bằng, trung thực và khách quan trong việc đánh giá tác phẩm của bạn với tác phẩm của tác giả khác. Để việc so sánh có ý nghĩa, bạn cần có ý tưởng về một sàn thi đấu giữa chất lượng nghệ thuật, giữa thành tích đã có của bạn với những nghệ sĩ khác, đặc biệt là những người bạn lựa chọn để so sánh với bản thân. Nói cách khác, bạn không thể nói sai về quá trình lao động của mình. Nếu bạn đã lao động nghệ thuật trong ba năm, không so sánh mình với người nghệ sĩ đã làm việc trong hai mươi năm. Điều này không phải dễ dàng và cũng không hẳn dễ chịu, nhưng là điều cần thiết nếu bạn muốn trở thành một nghệ sĩ chuyên nghiệp.

Từ khóa ở đây là "Khách quan". Đừng nhầm lẫn giữa ý kiến chủ quan cá nhân trong tác phẩm nghệ thuật, hoặc những điều mà bạn nghĩ rằng nghệ thuật “Nên” như vậy, hay bạn cho rằng phải có những điều như thế trong tác phẩm đối với những điều đang thực sự diễn ra. Nếu bạn thấy mình nói những điều như "Mọi người không hiểu công việc của tôi" hay "Họ không đánh giá cao tôi" hoặc "Tôi tài năng như Vincent, như Picasso chỉ có điều họ đã nổi tiếng còn tôi thì chưa" và "Sẽ sớm thôi, sau này tôi sẽ tìm được người bán tài ba, một nhà sưu tập sành sỏi hay bất cứ ai và tôi sẽ sống hạnh phúc mãi mãi về sau", nếu thế bạn sẽ tự làm hỏng quá trình định giá của mình. Khi những điều đó xảy ra, hãy mời mọi người tới xem tác phẩm nghệ thuật của bạn và đề nghị họ nói những điều họ nghĩ, tốt nhất là những người hiểu về nghệ thuật, không phải bạn thân, không phải người hâm mộ của bạn, không nhất thiết phải là Simon Cowell, nhưng là những người thẳng thắn. Khuyến khích trung thực với những gì họ nghĩ bởi đó là những điều bạn cần. Đừng làm họ cảm thấy ngại ngần về những điều sẽ nói, làm như vậy giúp cho bạn tốt hơn. Khi bạn có thể nhìn nhận khách quan tác phẩm của mình, bạn sẽ tối đa hoá được cơ hội trở thành một nghệ sĩ thành công.

Nếu bạn cần những điều an ủi, tôi biết bạn muốn những tác phẩm của mình khi bán càng được nhiều tiền càng tốt, nhưng tác phẩm của bạn vẫn như những tác phẩm của nghệ sĩ khác, vẫn chỉ được cho là khá, bạn vẫn như những người nghệ sĩ khác và vẫn chỉ được cho là làm việc tốt, những điều đó không phải là vấn đề khi bạn định giá tác phẩm của mình theo họ. Đừng dùng mức giá của tác phẩm để xác định vị trí của mình trong thế giới nghệ thuật, mà chỉ sử dụng chúng khi bán tác phẩm của bạn. Bạn đặt giá một thứ là 20,000 $ không có nghĩa là nó có giá trị 20,000 $, hoặc bạn đang tìm một cơ hội đổi đời với giá đó. Không có gì là có giá trị cho đến khi nó thực sự được bán, có nghĩa là, giá trị của tác phẩm chỉ thực sự hình thành khi một ai đó chấp nhận mức giá của tác phẩm và đặt tiền trong lòng bàn tay bạn để trao đổi.

Bảo tàng Tate Modern ở London

Trong khi chúng ta đang ở phần của những tác phẩm nghệ thuật đắt giá và sự khách quan, tôi sẽ nói thêm một chút về cách so sánh bản thân mình với những nghệ sĩ khác. Ví dụ: nếu bạn nghĩ rằng mình sáng tác các tác phẩm tốt như Damien Hirst, hay một số nghệ sĩ nổi tiếng khác, bạn cũng đã gặp họ, và bạn cũng có thể làm việc tốt như họ, điều đó không có nghĩa là bạn định giá tác phẩm của mình tương đương tác phẩm của những người đó. Tác phẩm của bạn có thể thực sự tốt như tác phẩm một nghệ sĩ nổi tiếng hoặc thậm chí rất nổi tiếng, những người có những tác phẩm bán được rất nhiều tiền, nhưng chúng ta phải hiểu là có nhiều yếu tố khác tham gia vào quá trình định giá, và cần phải xem xét, so sánh các vấn đề giữa hai người trước khi bạn định giá tác phẩm của mình ở mức đó. Không ít vấn đề trong đó đến từ quá trình làm việc của bạn. Nếu họ đã chết và bạn đang sống, nếu họ đã có buổi triển lãm cá nhân tại Tate và bạn có buổi triển lãm cá nhân tại quán Soup & Sandwich Biff, nếu năng lực và thành tích đã có của bạn không gần đúng với năng lực, thành tích của họ, nếu công việc của họ đã được tổng hợp tới 10 cuốn sách và của bạn là nửa trang, như vậy sẽ không thể so sánh mức giá của họ với bạn được. Nếu cách so sánh khập khiễng đó được chấp nhận trên thị trường nghệ thuật, để bất kỳ nghệ sĩ nào khi bán tác phẩm lựa chọn mức giá bất kỳ từ những tác phẩm mà họ cảm thấy có thể so sánh, mà không quan tâm tới bất kỳ yếu tố bổ sung nào khác trong việc định giá. Và tất cả chúng ta đều biết chuyện đó không thể xảy ra.

Bây giờ tới bước tiếp theo mà tôi đã thực hiện, nhưng vì đây là điều rất quan trọng cho nên tôi sẽ nói về những vấn đề đã đề cập phía trên một lần nữa nhưng từ góc độ khác. Đừng nghĩ rằng tác phẩm nghệ thuật của bạn là duy nhất rằng bạn có thể định giá ở bất kỳ mức nào mà không quan tâm đến những gì đang xảy ra trong cộng đồng nghệ thuật của bạn hay trong thế giới nghệ thuật nói chung. Tất cả tác phẩm nghệ thuật đều độc đáo. Mỗi người nghệ sĩ đều là những cá nhân độc lập. Vô cùng riêng biệt, tuy nhiên, không và không bao giờ điều đó là tiêu chí duy nhất trong việc định giá nghệ thuật. Nhưng chờ đã. Chúng ta cần nói rõ, cho mục tiêu của cuộc tranh luận này rằng tác phẩm của bạn là độc nhất và không giống bất kể điều gì, nghệ thuật hay những thứ khác, luôn được tạo ra với nhiều ý nghĩa kể từ khi thời gian bắt đầu.

Bây giờ chúng ta hãy chuyển nhanh qua góc độ khác của vấn đề với nghệ thuật nhìn từ quan điểm của những người buôn bán nghệ thuật giàu kinh nghiệm, các nhà giám tuyển, các nhà phê bình và những nhà sưu tập. Những người này hầu như luôn luôn so sánh tác phẩm của các nghệ sĩ, so sánh các gallery với nhau trước khi họ quyết định mua, bán, sưu tập, viết phê bình, tổ chức triển lãm hay đại diện cho nghệ sĩ, cho dù tác phẩm họ đang tìm kiếm hay đang xem xét có độc đáo đến đâu. Họ hiếm khi, hoặc không bao giờ, họ thấy mình chỉ có một sự lựa chọn duy nhất. Bạn có bao giờ tưởng tượng một người am hiểu nghệ thuật nhìn ngắm một tác phẩm và nói "Tôi chưa bao giờ nhìn thấy bất cứ điều gì như thế này trong đời! Tôi phải có nó. Tôi không quan tâm bao nhiêu tiền. Tôi không quan tâm bạn là ai. Hãy bán cho tôi tất cả tác phẩm này. Điều này thật là tuyệt vời". Điều đó chắc chắn không bao giờ xảy ra. Ngay cả khi tác phẩm của bạn thực sự độc đáo, những người hiểu biết về nghệ thuật sẽ luôn tìm thấy cách để so sánh tác phẩm, phân loại và đánh giá với tác phẩm của những người nghệ sĩ khác nhằm tìm ra giá trị thực sự cho tác phẩm, giá trị được tính bằng tiền, và cuối cùng để có thể tồn tại hay tham gia vào thị trường nghệ thuật. Bạn cần phải làm như vậy.

- Khúc Minh (lược dịch và tổng hợp) -

>>> Định giá nghệ thuật (Phần III, IV, V)

>>> Định giá nghệ thuật (Phần I)