Vận dụng hình ảnh dân gian nước ngoài trong TK

Trong lịch sử lâu dài của nghệ thuật thế giới, loài người thường chỉ chú ý đến nghệ thuật truyền thống sâu rộng, còn đối với nghệ thuật dân gian càng sâu rộng hơn lại chưa được chú trọng thích đáng. Đương nhiên đó có thể là do sự theo đuổi và tôn sùng đối với những dòng nghệ thuật chính, nhưng nếu xem xét từ góc độ phát triển nghệ thuật thì bất cứ nghệ thuật truyền thống của một dân tộc hay một khu vực nào đó đều không tách rời khỏi nghệ thuật dân gian. Đa số các nhân tố hình thành nên những nền nghệ thuật truyền thống ở các nước đều gắn liền với nghệ thuật dân gian, bên cạnh đó còn có một số ngành nghệ thuật truyền thống kết hợp với nghệ thuật dân gian mà phát triển, ví dụ như hoa văn thanh hoa trong đồ gốm Trung Quốc, nghệ thuật tạo hình trong tranh phù thế Nhật Bản, nghệ thuật Hồi giáo Tây Á, nghệ thuật điêu khắc gỗ Châu Phi, tất cả đều bao hàm những đặc trưng đậm nét của nghệ thuật dân gian. Từ đó chúng ta có thể nhìn thấy điểm chung và điểm riêng của nghệ thuật truyền thống và nghệ thuật dân gian.

Nghệ thuật dân gian và nghệ thuật hiện đại có quan hệ mật thiết với nhau, đặc biệt là trong lĩnh vực thiết kế hiện đại, các nhà thiết kế luôn vận dụng sáng tạo theo phong cách thiết kế này. Bởi vì các nhà thiết kế có thể cảm nhận được sự cách điệu thiết kế mộc mạc, chân phương từ trong các tác phẩm nghệ thuật dân gian, đây là điều mà những thiết kế khác không thể đạt được. Những tác phẩm nghệ thuật dân gian đã được vận dụng làm mới và định vị trong các tác phẩm. Điều này không những làm phong phú thêm quan niệm và nội dung thiết kế của chúng ta, có thể giúp các nhà thiết kế vận dụng được ý tưởng nhiều những đường nét tuyệt mỹ trong văn hóa nghệ thuật dân gian.

Ở đây, chúng tôi đã chọn lựa ra những tác phẩm tuyệt đẹp của người Indians, người Eskimo sống ở Bắc Cực, Ấn Độ ở Nam Á, nghệ thuật dân gian Thái Lan, ngoài ra còn có nghệ thuật của thổ dân Châu Đại Dương. Những nhà thiết kế ở những khu vực này quả thực đã sáng tạo ra những tác phẩm nghệ thuật dân gian vô cùng đặc sắc. Vì vậy chúng tôi cảm thấy sự cần thiết trong việc vận dụng những tác phẩm nghệ thuật dân gian vào nghệ thuật thiết kế hiện đại, qua đó làm phong phú và kế thừa kho tàng nghệ thuật này.

* Nghệ thuật của người Eskimo

Người Eskimo sinh sống tại vùng Bắc cực lạnh giá, do hạn chế trong môi trường sống nên họ chỉ có thể đánh cá và săn bắt để mưu sinh. Đặc điểm này thể hiện rõ trong tác phẩm của họ. Phần lớn những tạo hình trong nghệ thuật của họ là chim ưng, hải cẩu, bò rừng, cá,… Tạo hình rất sinh động, ví dụ như cảnh săn chim ưng được tạo hình vô cùng tuyệt diệu, họ đã mạnh dạn thay đổi lông vũ chim ưng khiến hình ảnh sinh động như thật, mang đậm cá tính khiến người xem qua biết ngay là người Eskimo săn chim ưng. Phong cách sáng tác của người Eskimo cũng rất đặc biệt, họ tiến hành điêu khắc và vẽ trên đá, trên xương động vật hoặc trên da thú. Trong các tác phẩm của họ có thể thấy rõ vết điêu khắc, đơn giản mà trang nhã. Khi vận dụng ngoại trừ việc tận dụng phong cách tạo hình, chúng ta cũng nên bỏ chút công sức vào phối màu, kỹ thuật sáng tạo để cố gắng tạo ra được những ý tưởng mới.

* Nghệ thuật điêu khắc gỗ dân gian của New Ireland

New Ireland là thuộc địa của Australia, cư dân trên đảo phần lớn là thổ dân. Họ cũng giống như những thổ dân ở những quần đảo thuộc Châu Đại Dương sinh sống chủ yếu bằng săn bắt và đánh cá. Những tác phẩm của họ chủ yếu điêu khắc trên gỗ, hoặc vỏ cây, những hình người, cá, chim thú trong các tác phẩm của họ mang phong cách rất nguyên thủy. Tác phẩm được tạo hình mạnh dạn, phần lớn sử dụng phương pháp khắc chìm, tác phẩm thường được tô lên các màu trắng, đen, hồng, nâu,… Mục đích của phần lớn tác phẩm này là để cúng tế tổ tiên, từ trong đó chúng ta có thể thấy được cuộc sống tinh thần của họ và cảm nhận được phong cách sáng tạo thần bí, mộc mạc của họ. Mặt khác từ đặc trưng trong phong cách tạo hình của họ. Mặt khác từ đặc trưng trong phong trào sắp xếp của họ, chúng ta có thể tìm được linh cảm thiết kế qua cách sắp xếp những đường nét to nhỏ và các bố cục mới mẻ.

* Hình ảnh thổ dân Châu Đại Dương

Châu Đại Dương gồm hơn 1000 quần đảo hợp thành, trên các đảo có rất nhiều thổ dân cư trú. Họ đều có một nền văn hóa và nghệ thuật của riêng mình, nhưng do chịu sự thống trị và xâm lược của thực dân khiến cho nền văn hóa và nghệ thuật của thổ dân bị phá hoại nghiêm trọng, không có được sự phát triển và kế thừa. Những tác phẩm mà chúng ta nhìn thấy dưới đây chủ yếu là những tác phẩm điêu khắc trên gỗ của người Maori và thổ dân Australia. Từ phong cách trong những tác phẩm này chúng ta có thể thấy chúng có vẻ như có những điểm giống nhau, nhưng nếu phân tích kỹ thì lại có những điểm khác nhau, rất giàu ý vị. Những tác phẩm của họ thường được sáng tác trên các sản phẩm dệt, gỗ, mặt nạ và trên những đồ trang sức. Các tác phẩm mang đậm màu sắc nguyên thủy và cũng là cá tính của nghệ thuật trên các đảo này, nó đã định ra cách thức để chúng vận dụng và sáng tạo, vấn đề còn lại là chúng ta làm thế nào để bắt được trọng điểm thiết kế trong tác phẩm của mình.

* Nghệ thuật của người Indians

Nghệ thuật của người Indians khiến mọi người khâm phục, nhìn từ góc độ lịch sử thì người Indians là những cư dân đầu tiên của Châu Mỹ, sự tồn tại của họ đã để lại cho nghệ thuật văn hóa Châu Mỹ một trang sử đáng để tự hào. Nghệ thuật của người Indians dường như phảng phất khắp cả Châu Mỹ, từ văn hóa Maya đến văn hóa Inca, tất cả đã chứng minh rằng người Indians là một dân tộc rất vĩ đại. Nghệ thuật của người Indians đã dung hợp đặc trưng văn hóa và tinh thần của họ. Những hình ảnh trong các tác phẩm của họ phần lớn là thể hiện vật tổ, và cũng có rất nhiều cảnh săn bắn và chiến tranh. Bất luận là tạo hình nhân vật hay tạo hình các loài động thực vật thì các tác phẩm luôn thể hiện rõ cá tính. Trong quá trình vận dụng, chúng ta nên căn cứ vào những nhu cầu thiết kế hiện đại để nghệ thuật của người Indians hòa quyện vào trong tác phẩm của chúng ta, qua đó đạt được mục đích vận dụng sáng tạo và ứng dụng.

* Nghệ thuật dân gian Ấn Độ

Ấn Độ là một trong bốn cái nôi của văn minh thế giới, nền văn minh của họ thể hiện qua sự phát triển và huy hoang của văn hóa nghệ thuật. Ấn Độ là một đất nước tôn sùng Phật giáo, điều này được phản ánh rất rõ qua các tác phẩm nghệ thuật và nền văn hóa của đất nước này. Nghệ thuật Phật giáo là nghệ thuật truyền thống của Ấn Độ, nhưng nó lại có ảnh hưởng rất sâu đậm đến phong cách nghệ thuật dân gian. Từ những hình ảnh ví dụ bên dưới chúng ta có thể thấy rằng bất luận là tạo hình nhân vật hay tạo hình động thực vật, trước sau vẫn luôn mang đặc điểm nghệ thuật Phật giáo huyền bí, sâu xa và chứa đựng ý nghĩa cuộc sống. Cách biểu hiện nhân vật ngoại trừ mang thần thái của người nhà Phật thì còn dung hợp cả nghệ thuật tạo hình trong vũ đạo Ấn Độ. Tạo hình khoa trương về ngũ quan, tay và chân càng làm nổi bật thêm tính sinh động và sức truyền cảm của hình vẽ. Tạo hình về động thực vật cũng tuân theo tư tưởng của nghệ thuật Phật giáo, cộng với phong cách xây dựng sáng tạo khiến cho thiên, địa, nhân và vạn vật trên thế gian đều ở trong bầu không khí thần bí của Phật giáo.

* Nghệ thuật gốm sứ Bắc Mỹ

Nghệ thuật gốm sứ của người Indians ở Bắc Mỹ không hề thua kém với gốm màu Trung Quốc và nghệ thuật vẽ gốm Hy Lạp. Dù là xét về màu sắc hay tạo hình đều là tuyệt mỹ. Nhìn từ góc độ nghệ thuật trang trí, việc thiết kế đồ gốm, sắp xếp hình vẽ đến cách phối màu của những nhà nghệ thuật Indians đều được biểu hiện vô cùng sinh động. Từ một khía cạnh nào đó thì nó thể hiện thẩm mỹ quan và quan niệm sống của người Indians. Họ rất khéo léo trong việc thể hiện những hình ảnh mang phong cách khác nhau trên cùng một vật dụng, điều này chứng tỏ những nghệ nhân đương thời có trình độ tay nghề rất cao. Đề tài trang trí rất phong phú như: hình động thực vật, hoa văn kỷ hà… hơn nữa cách vận dụng tạo hình tương xứng, kết hợp với những đường nét uyển chuyển đầy biến hóa, khi nhìn thấy những tác phẩm kiệt xuất như thế này thì cảm xúc thiết kế tự nhiên sẽ dâng trào.

* Nghệ thuật dân gian Thái Lan

Thái Lan là đất nước Phật giáo, sự phát triển của nghệ thuật dân gian không tránh khỏi ảnh hưởng những tập tục tôn giáo truyền thống, cho nên những hình ảnh mà chúng ta nhìn thấy phần nhiều đều là những hình ảnh liên quan đến nghệ thuật Phật giáo. Cách biểu hiện nhân vật xuất hiện phần lớn dưới những hình ảnh vũ đạo và tôn giáo, những hoa văn phần nhiều là tay Phật, Bồ Tát, ngọn lửa, hoa văn chuỗi hạt, đều mang đậm phong cách dân tộc Thái. Từ hình ảnh của nữ thần và người hát hí khúc bên dưới chúng ta có thể thấy được nghệ thuật tài tình của nghệ nhân Thái Lan.

* Hình ảnh gốm sứ của Liên Xô cũ

Liên Xô cũ là một đất nước đa dân tộc, nền nghệ thuật cũng như sự phát triển mỹ thuật của họ rất vĩ đại. Trong bài này là những đồ gốm tiêu biểu của Liên Xô cũ. Từ trong những hình ví dụ bên dưới chúng ta có thể thấy được cá tính trong bố cục, trang trí của họ, từ trên xuống dưới phân chía làm mấy tầng mỗi tầng được trang trí với những hình vẽ không giống nhau nhưng cũng không hề hỗn tạp. Giữa những hình ảnh thì được áp dụng cùng một thủ pháp nghệ thuật, mau thưa được phân bố chặt chẽ, vận dụng đường nét, bộc lộ một phong cách hoa mỹ và mộc mạc. Đây chính là những điểm đặc sắc mà chúng ta cần học hỏi và vận dụng.

* Hình ảnh nhân vật dân gian Châu Âu

Nghệ thuật truyền thống Châu Âu rất vĩ đại và rực rỡ, khiến cho những nhà nghệ thuật trên toàn thế giới đều cảm thấy hứng thú. Bởi vì Châu Âu là đại lục gồm nhiều dân tộc sinh sống, mỗi dân tộc lại có nền văn hóa và lịch sử lâu đời của riêng mình, điều này đương nhiên sẽ tạo ra số lượng lớn những tác phẩm nghệ thuật dân gian. Những hình ảnh mà chúng ta nhìn thấy dưới đây so với cách tạo hình nhân vật truyền thống có một sự khác biệt to lớn. So sánh với phong cách đề cao tả thực của nghệ thuật truyền thống Châu Âu thì mỗi cái đều có đặc điểm và cách điệu riêng. Điều này cho thấy tuy nghệ thuật dân gian Châu Âu không phải là quá cao siêu nhưng lại có thủ pháp tạo hình mộc mạc. Từ đây chúng ta lại nhìn thấy một khía cạnh phát triển của nghệ thuật Châu Âu.

* Tranh cắt giấy Ba Lan

Trong các loại hình nghệ thuật dân gian Châu Âu, nghệ thuật cắt giấy Ba Lan mang đậm màu sắc Châu Âu, nó khác với tranh cắt giấy của Trung Quốc, tuy về cách thức đều áp dụng phương pháp đối xứng nhưng về tạo hình lại nghiêm ngặt hơn. Tranh cắt giấy Ba Lan thích dùng hình tròn,d diều này có thể là do sự liên quan giữa tranh cắt giấy và kiến trúc Châu Âu. Đề tài của tranh cắt giấy phần nhiều là nhân vật, thiên thần, động thực vật,… trong tranh tràn đầy hơi thở cuộc sống. Do tranh cắt giấy có công dụng là dùng để trang trí, điểm xuyết vào những ngày lễ tết để làm tăng thêm bầu không khí vui vẻ. Khi vận dụng hình ảnh mang phong cách này nên nắm vững nội hàm thiết kế của nó, ý nghĩa của những đường nét tinh tế hay thô sơ. Nghệ thuật tạo hình trong tranh cắt giấy phần lớn rất đặc sắc, đáng để sử dụng.

>>> Vận dụng màu sắc để TK và tạo mô hình hoa

>>> Các bước cơ bản để TK và tạo mô hình hoa

>>> Ý tưởng sáng tạo thiết kế nghệ thuật (Phần 1)