Màu sắc trong tranh
* Sự biến đổi của màu sắc:
Sự thuần nhất về màu sắc được tạo nên bởi những màu gần giống nhau hoặc được làm cho nhạt đi, còn sự hài hòa về cấp độ được tạo nên bằng cách pha trộn một màu với những màu gần giống nó.
Các màu được chia thành màu nóng (đỏ, cam, vàng, vàng lục) và màu lạnh (lam, tím, lục lam). Ngoài ra, màu sắc còn thay đổi theo khung cảnh xung quanh nó (một tấm vải trắng sẽ phản chiếu màu lục trong một căn phòng có màu lục).
Hội họa là sự sáng tạo, nếu mô tả thiên nhiên giống như một máy chụp hình thì chỉ tạo nên một tác phẩm tầm thường. Nắm vững sự tương phản và tương quan về màu sắc chính là bí quyết của nghề vẽ.
* Ảnh hưởng của màu sắc:
Màu sắc làm ảnh hưởng tới cảm xúc của con người. Ví dụ màu đỏ của lửa và máu là màu kích thích và gây nhiều cảm hứng (tấm thảm đỏ, tấm trướng lớn). Màu trắng biểu thị sự tinh khiết, màu lục thể hiện sự nghỉ ngơi, màu đen thể hiện sự bi thảm… Họa sĩ cần phải lưu ý đến tất cả những điều đó.
* Những khám phá mới về màu sắc:
Màu sắc của đồ vật thường thay đổi tùy theo ánh sáng và bầu không khí xung quanh nó. Nếu ta đặt một chiếc lọ màu trắng trước một bức tường màu đỏ thì chiếc lọ sẽ hấp thụ phần nào màu sắc bức tường và phản chiếu màu lục là màu phụ của màu đỏ. Tương tự, trước một bức tường màu lục thì chiếc lọ có màu giống như màu hồng.
Sự phối trí của các màu phản chiếu rất được quan tâm trong tranh hiện thực. Các họa sĩ ngày nay có xu hướng tìm cách thể hiện sự tạo hình tương đương, việc tìm tòi cũng dựa trên bản năng, ý thích của người nghệ sĩ. Người họa sĩ trẻ phải tìm kiếm những màu sắc phù hợp, tức là sự hài hòa được tạo ra từ một tập hợp những màu sắc. Có thể cắt các mảnh giấy màu với các màu sắc thuần khiết hay màu sắc pha trộn… rồi ghép chúng với nhau, sau đó tìm sự hài hòa đẹp mắt. Dựa trên sự tìm tòi trừu tượng này người ta tạo nên một bức tranh.
* Những màu sắc phụ:
Các màu chính
Trên đây là cách giới thiệu bằng hình ảnh nguyên tắc dùng màu.
Hình tròn trên cho thấy các hệ màu sắc cùng những màu phụ. Bên dưới là các bức tranh minh họa cho thấy sự kết hợp hài hòa giữa các màu sắc, độ sáng, sự tương phản … trong tranh.
* Màu sắc trong trang trí và quảng cáo:
Màu sắc trong quảng cáo
Trên đây là cách dùng màu sắc trong trang trí: dựa trên các gam màu khác nhau người ta phối hợp trang trí trên các bức tường, các bức trướng, tủ bàn, thảm… để tạo nên một tổng thể hài hòa.
Phía dưới là những màu sắc dùng trong quảng cáo với: hiệu ứng tương phản (vàng tươi và xanh biếc), hay nhiều sắc độ (màu kem trên nền màu ve)…
* Sự tìm tòi màu sắc:
Hình bên cho thấy sự kết hợp giữa những gam màu nóng và lạnh, hay màu phụ và màu chính.
Những bức tranh tĩnh vật ở trang bên giới thiệu sự tìm kiếm và khám phá các màu sắc theo bản năng. Cùng một chủ đề người ta thể hiện ở nhiều khía cạnh khác nhau: hiện thực, màu sắc, bố cục…
* Việc sử dụng màu sắc với những tìm kiếm và khám phá mới:
Hai bức tranh đầu, một ở dạng phác thảo, hai là các đường nét được tô điểm và đánh bóng để tạo độ sáng tối. Hai bức tranh kế tiếp sử dụng các màu sắc cổ điển với đường nét tinh tế. Bốn bức tranh dưới là những nhóm màu sắc với nhiều khám phá tài tình về gam màu và chất liệu.
Tám bức họa cuối:
1. Sự kết hợp giữa đường nét và các chấm lớn trong tác phẩm của Matisse.
2. Sự kết hợp đường nét và màu sắc trong tranh trừu tượng.
3. Sự kết hợp giữa đường nét và màu sắc.
4. Màu sắc đơn thuần trong tranh trừu tượng.
5. Sự phối hợp tinh tế những đường nét, hình dạng và màu sắc.
6. Sự hài hòa giữa màu sắc và đường nét trong tranh Dufy.
7. Sự kết hợp và pha trộn giữa các gam màu nóng.
8. Hiệu ứng của những đường nét và đốm vết trang trí.
* Sự kết hợp màu sắc:
Chúng ta đã nói về những sắc nồng và sắc nhạt. Ở những bức vẽ trên, sắc tố đi từ đỏ, cam vàng tới lục, lam, tím, tạo nên cảm giác từ nóng tới lạnh. Còn chất liệu được thể hiện bằng những vệt màu với nét cọ lớn. Sự kết hợp ấy tạo nên nét phong phú, sức mạnh và ấn tượng rõ nét.
Bây giờ hãy chuyển qua một số bài tập. Trong các hình 1 và 2 là sự hài hòa giữa hai màu hồng và lục nhạt, sau đó là các màu vàng, đỏ, lục, lạm. Hình 3 là sự tìm tòi mang tính trừu tượng giữa các màu sắc, sự hài hòa giữa những đường thẳng và đường cong. Trong hình 4 là các hình khối tô màu với những bóng phụ. Sau cùng, hình 5 và hình 6 thể hiện cường độ của màu sắc (Thường dùng trong những áp phích trang trí).
* Màu nước – Màu trong:
Màu nước thường thể hiện sự tươi tắn và nhẹ nhàng.
Những hình trên thể hiện cảnh trí, bố cục trang trí với màu sắc trang nhã, tinh tế.
* Màu trộn keo, sơn dầu, những màu phủ:
Màu nước - Màu trong
Màu trộn keo - Sơn dầu - Các màu phủ
Những màu phủ làm tăng thêm sự sắc nét trong tranh. Ở hình thứ nhất là một bức phác họa được vẽ với nét lớn, một số màu sắc được phân bố tài tình thể hiện sự tinh tế. Hình thứ hai là một sự tìm tòi mang tính hiện thực về cái đẹp và màu sắc rực rỡ (sự hài hòa của những sợi tóc vàng óng, gương mặt tươi tắn hồng hào với phông nền màu tím).
* Thực tế và sự tạo hình tương đương:
Hình thứ nhất là một cảnh thật, sau đó là sự thể hiện chủ đề trên với các màu sắc, đường nét… theo cảm nhận riêng. Hình 2 và 3 được thể hiện rất sát với nguyên mẫu. Hình 4 là sự tìm tòi về mặt trang trí; nền tranh có dáng dấp của kính ghép màu. Hình 5 là sự phối trí đường nét và màu sắc rất nhẹ nhàng. Hình 6 là sự đơn giản hóa những hình dạng và màu sắc, làm nổi bật những chi tiết chính của bức tranh.
* Đường nét và màu sắc:
Ở bức tranh thứ nhất, trên nền xám nóng thể hiện một vài nét cọ màu (với hai gam màu nóng và lạnh) và một vài nét hồi văn A-rập tạo nên sự hài hòa, trang nhã.
Hình cuối là sự phối trí những màu chính và phụ với phối cảnh rời rạc, khiến cho tổng thể bức tranh trở nền hài hòa về màu sắc.
* Tranh màu nước:
Tranh màu nước, màu làm bằng keo và glyxêrin trong suốt, rõ ràng được vẽ vưới nước, không đắp dày lên.
Bạn có thể vẽ tranh trên giấy khô hay giấy ướt đều được. Hãy nhìn các hình trên để học cách tô màu, tạo độ sáng và chọn màu vẽ.
Trên đây là kỹ thuật vẽ tranh bằng màu nước. Một số họa sĩ vẽ trước bằng bút chì rồi tô màu cho từng chi tiết trong tranh; một số thì vẽ trên giấy ẩm ướt; một số khác ngẫu hứng hơn trải rộng các màu mà không lặp lại. Bạn hãy thử vận dụng từng phương pháp xem.
* Màu trộn keo:
Màu trộn keo là một nước thuốc đục, nhưng có thể pha thêm nhiều nước để dùng, như vẽ tranh màu nước vậy.
Sau khi màu trộn keo đã khô có thể vẽ tiếp màu khác lên trên. Khi màu trộn keo còn ướt, có thể sử dụng kỹ thuật làm nhòe màu. Các hình trên đây cho thấy quá trình vẽ một khuôn mặt phụ nữ bằng màu trộn keo.
1. Vẽ một hình rõ nét bằng bút chì.
2. Tô màu nhưng không làm mất đi nét vẽ ban đầu.
3. Làm rõ màu sắc và hình dạng.
4. Tô chi tiết thêm lần nữa và hoàn thiện bức vẽ.
* Tranh sơn dầu:
Khi vẽ tranh sơn dầu, ta dùng một bản gỗ để trải màu ra. Trong các bức tranh sơn dầu, màu trắng giữ vai trò quan trọng, nó là màu cơ bản cho mọi sự pha trộn.
Có thể pha loãng màu bằng térébenthin.
1. Vẽ phác họa bằng cọ.
2. Phủ lên tấm vải những mảng màu phù hợp làm nền.
3. Làm nổi bật các chi tiết ở mặt và hai bàn tay; - dùng những màu nhẹ và màu sáng – sau cùng, tạo độ sáng cho bức tranh.
* Tranh vẽ bằng hai màu đen trắng
Tranh vẽ bằng hai màu đen trắng cho phép ta sao chép dễ dàng. Có thể tạo ra nhiều hiệu ứng do sự tương phản của hai màu này. Hình trang trí hoa phía trên lúc đầu được vẽ với một kích thước khá lớn cho dễ thực hiện, sau đó thu nhỏ bằng kích thước để in.
* Tranh tô nổi:
Các tranh tô nổi thể hiện rõ sự tinh tế của màu nước, màu trộn keo và sơn dầu. Trên đây là tác phẩm được vẽ bằng bút chì li-tô, màu nước và sơn dầu.
* Từ phác họa đến bức tranh:
Trong các họa phẩm trên, chúng ta thấy các phác họa, rồi tới bức tranh hoàn chỉnh của Tintoret, Raphael và Watteau.
* Họa phẩm và chất liệu tạo nên bức tranh:
Ở đây chúng ta có phác thảo rồi bức tranh hoàn chỉnh của Rubens. Ta hãy nói qua về chất liệu các bức tranh.
- Bức tranh của Greco được vẽ bằng sơn dầu.
- Seurat tạo hiệu ứng về màu sắc với các vết chấm.
- Sự đắp nổi trong tranh của Van Gogh.
* Những họa phẩm nổi tiếng:
Trên đây là những bức họa về chân dung rất nổi tiếng với những đường nét tinh tế trong tranh Botticelli, Van der Weyden, Ingres và bức tranh đắp nổi của Frans Hals.
Trên đây là những bức vẽ đám đông và phong cảnh thể hiện những kỹ thuật khác nhau (tranh tương phản, sự luân chuyển, cảm giác mạnh).
- Sưu tầm -
