Các loại và cách vẽ hình học không gian trong mỹ thuật
Hình học không gian (Hình học họa hình) là môn học nghiên cứu cách biểu diễn các đối tượng không gian ba chiều bằng những yếu tố của mặt phẳng (hai chiều) như điểm, mặt phẳng, rồi dùng các yếu tố ấy để giải các bài toán không gian ban đầu.
* Mục đích của môn hình học không gian (Hình học họa hình):
Trong các trường kỹ thuật, môn Hình học Họa hình có mục đích cung cấp cho sinh viên với những kiến thức cơ bản để học môn vẽ kỹ thuật, đồng thời để phát triển khả năng tư duy không gian của sinh viên.
Hình học họa hình còn rèn luyện tư duy không gian cho các kỹ sư, kiến trúc sư, họa sĩ mỹ thuật công nghiệp để phát huy tính sáng tạo. Hình học họa hình được xem là môn học trừu tượng, rất khó với sinh viên kỹ thuật, xây dựng và kiến trúc.
* Nội dung môn học:
- Phép chiếu (Phép chiếu xuyên tâm, song song, thẳng góc); Điểm, đường thẳng, mặt phẳng; Các phép biến đổi hình chiếu, đường cong và mặt, giao tuyến hai mặt và các trường hợp về giao mặt bậc hai.
- Hình khối
1. Hình học không gian 3 chiều - Phương pháp hình chiếu phối cảnh:
* Khái niệm:
- Hình chiếu phối cảnh là hiểu diễn được xây dựng bằng phép chiếu xuyên tâm hình học không gian.
* Cách xây dựng hình chiếu phối cảnh của vật thể:
- Mặt phẳng nằm ngang trên đó đặt vật thể là mặt phẳng vật thể
- Tâm chiếu là mắt người quan sát
- Mặt phẳng nằm ngang đi qua điểm nhìn gọi là mặt phẳng tầm nhìn
- Mặt phẳng nằm đứng tưởng tượng được gọi là mặt phẳng hình chiếu hay mặt tranh
- Mặt phẳng tầm mắt cắt mặt tranh theo một đường thẳng gọi là đường chân trời.
* Thực hiện phép chiếu để có hình chiếu phối cảnh:
- Từ tâm chiếu kẻ các đường nối với các điểm của vật thể
- Từ hình chiếu của tâm chiếu trên đường chân trời kẻ các đường tương ứng (thuộc mặt tranh)
- Các đường tương ứng cắt nhau tại các điểm. Nối các điểm được hình chiếu phối cảnh của vật thể trên mặt phẳng hình chiếu.
* Đặc điểm của hình chiếu phối cảnh: Là tạo cho người xem ấn tượng về khoảng cách xa gần của các vật thể giống như khi quan sát thực tế.
* Các loại hinh chiếu phối cảnh: Có 2 loại hình chiếu phối cảnh: Hình chiếu phối cảnh 1 điểm tụ và Hình chiếu phối cảnh 2 điểm tụ.
- Hình chiếu phối cảnh 1 điểm tụ: Đặc điểm: mặt tranh song song với một mặt của vật thể; Ứng dụng trong thiết kế nội thất
Hình học không gian
- Hình chiếu phối cảnh 2 điểm tụ: Đặc điểm: mặt tranh không song song mặt nào của vật thể; Ứng dụng: thiết kế phối cảnh công trình
Hình học không gian
* Phương pháp vẽ phác hình chiếu phối cảnh:
Hình học không gian
- Bước 1: vẽ đường nằm ngang t-t làm đường chân trời
- Bước 2 : chọn F’ là điểm tụ trên t
- Bước 3: Vẽ lại hình chiếu đứng của vật thể
- Bước 4: Nối các điểm trên hình chiếu đứng với điểm F’
- Bước 5: Trên đoạn nối từ hình chiếu đứng đến điểm F’ lấy 1 điểm để xác định chiều rộng của vật thể. Từ điểm đó kẻ các đường song song với cạnh của vật thể.
- Bước 6: Nối các điểm tìm được thì ta được hình chiếu phối cảnh của vật thể vẽ phác.
- Bước 7: Tô đậm các cạnh thấy của vật thể và hoàn thiện hình chiếu phối cảnh đã dựng.
*Chú ý:
- Muốn thể hiện mặt nào của vật thể có thể chọn điểm tụ F’ về phía bên đó của hình chiếu đứng
- Khi F’ ở vô cùng, các tia chiếu song song nhau, hình chiếu nhận được có dạng hình chiếu trục đo của vật thể.
2. Hình học không gian 2 chiều – hình khối trong mỹ thuật:
* Khối lập phương: Trong không gian hai chiều, khối lập phương còn được gọi là hình vuông. Trong không gian ba chiều, ngoài chiều ngang và chiều cao, khối lập phương còn có chiều sâu.
* Khối lục giác: Khối lục giác là bài tập tiếp theo của khối lập phương, với tính chất & tỉ lệ hơi khác một chút, nhưng khối lục giác và khối lập phương khi kết hợp với nhau sẽ tạo thành tiền đề của bất kì vật thể nào sau này trong không gian.
* Khối trụ: Trong không gian có hai dạng khối, đó là khối tròn & khối phẳng. Khối trụ chính là dạng khối tròn của khối lục giác. Vì vậy cấu trúc của khối trụ cũng giống Khối cầu.
* Khối cầu: Là một trong hai khối quan trọng nhất trong tất cả các khối kỷ hà, cùng với khối lục giác, khối cầu là cơ sở tạo hình cho rất nhiều vật thể phức tạp. Hiểu rõ cấu trúc cũng như cách phân tích nguyên lý sáng tối dựa vào cấu tạo vật thể sẽ giúp học viên dễ dàng hơn trong việc diễn tả khối tròn sau này.
* Tầm quan trọng của hình học không gian trong mỹ thuật:
Không gian là sự trống trải, không có gì xung quanh một tác phẩm, hoặc một yếu tố nào đó của nghệ thuật. Không gian có thể có hai chiều, ba chiều, nó có thể sinh ra cảm giác tích cực hoặc tiêu cực.
Nếu bạn sử dụng không gian ít cho tác phẩm của mình, người xem sẽ thấy chật chội, gò bó, bức bối. Ngược lại nếu bạn cho người xem nhiều không gian thì họ sẽ thấy thoải mái, thư thái. Tất nhiên không phải ai cũng vậy, có những người chỉ cảm thấy an toàn khi ở trong một không gian chật hẹp, và rất sợ khi đối diện với những không gian rộng rãi.
