Các giai đoạn phát triển và đặc điểm kiến trúc Phục Hưng
Kiến trúc thời kỳ Phục Hưng là kiến trúc của thời kỳ giữa thế kỷ 14 và đầu 17 đầu ở các vùng khác nhau của châu Âu, thể hiện một sự hồi sinh và phát triển của một số yếu tố của tư tưởng Hy Lạp và La Mã cổ đại và văn hóa vật chất có ý thức. Phong cách, kiến trúc Phục hưng theo kiến trúc Gothic và được kế tục bởi kiến trúc Baroque. Phát triển đầu tiên tại Florence, với Filippo Brunelleschi là một trong những sáng tạo của mình, phong cách thời Phục hưng nhanh chóng lan sang các thành phố khác của Ý. Các phong cách được chuyển đến Pháp, Đức, Anh, Nga và các bộ phận khác của châu Âu vào những thời điểm khác nhau và với mức độ tác động khác nhau.
Phong cách Phục hưng nhấn mạnh vào tính đối xứng, tỷ lệ hình học và sự hài hòa của các cấu trúc như đã được thể hiện trong kiến trúc cổ điển và đặc biệt là kiến trúc La Mã cổ đại, qua đó nó được gìn giữ lại. Sự sắp xếp hợp lý của cột trụ, lanh tô, cũng như việc sử dụng các mái vòm bán nguyệt, bán cầu, các hốc tường và aedicules để thay thế cho các hệ thống có nhiều phức tạp hơn của các tòa nhà trung cổ.
Mặt tiền nhà hát lớn Semper, Dresden, Đức
Đài phun nước Trevi ở Rome
* Các giai đoạn chính:
Các nhà sử học thường chia thời kỳ Phục hưng ở Ý thành ba giai đoạn. Trong khi đó, các nhà sử học nghệ thuật có thể nói về một “Early Renaissance” thời gian, trong đó họ bao gồm phát triển trong hội họa và điêu khắc từ thế kỷ 14, điều này thường không phải là trường hợp trong lịch sử kiến trúc. Các điều kiện kinh tế ảm đạm của những năm cuối thế kỷ 14 đã không tạo ra các tòa nhà được coi là một phần của thời kỳ Phục hưng. Kết quả là, từ “Renaissance” giữa các nhà sử kiến trúc thường được áp dụng cho giai đoạn 1400 đến khoảng 1525, sau đó các trường hợp còn lại của Renaissances không phải người Ý.
Các nhà sử học thường sử dụng các mô tả sau đây:
- Tiền kỳ Phục hưng (khoảng 1400-1500); thường gọi là Quattrocento.
- Thịnh kỳ Phục hưng (khoảng 1500-1525)
- Hậu kỳ Phục hưng (thói quen) (khoảng 1520-1600)
Quattrocento (1400-1500)
Là thời kỳ mà các khái niệm và nguyên tắc bắt đầu hình thành. Các nghiên cứu về thời cổ đại đã dẫn đến việc áp dụng các cấu trúc và chi tiết trang trí La Mã. Không gian, một yếu tố của kiến trúc, được tổ chức lại theo tỷ lệ logic và hình học, chứ không phải được tạo ra bởi trực giác như trong các tòa nhà thời Trung Cổ. Kiến trúc sư Filippo Brunelleschi là người tiên phong phát triển kiến trúc Phục Hưng. Yếu tố quan trọng nhất mà ông nhấn mạnh là trật tự rõ ràng. Ông nhận thấy, kiến trúc cổ La Mã có tính chất toán học, thứ mà kiến trúc Gothic hoàn toàn không có.
Nhà thờ Santa Maria del Fiore- Công trình kiến trúc vĩ đại. Đây là công trình kiến trúc ấn tượng nhất của thời kỳ Phục hưng do kiến trúc sư Filippo Brunelleschi thiết kế và hiện nay vẫn là mái vòm bằng gạch lớn nhất từng được xây dựng trên thế giới.
Trong thời kỳ Phục hưng đỉnh cao (1500-1525):
Các khái niệm cổ điển được phát triển và sử dụng thuần thục hơn. Kiến trúc sư tiêu biểu nhất cho giai đoạn này là Bramante (1444–1514), người mở rộng và áp dụng kiến trúc cổ điển vào các tòa nhà đương thời. Phong cách thiết kế của Bramante có ảnh hưởng sâu rộng đến kiến trúc Ý trong thế kỷ 16. Công trình thời này bắt đầu được trang trí cầu kỳ hơn.
Tòa thánh Vatican – Công trình kiến trúc nổi tiếng của Bramante
Những nghệ sỹ trường phái Kiểu cách (1520-1600)
Đã dùng các yếu tố kiến trúc một cách sáng tạo và phóng khoáng hơn. Michelangelo là kiến trúc sư nổi tiếng nhất của trường phái kiểu cách. Ông là người phát minh ra cách đặt cột cao nhiều tầng trước mặt tiền nhà.
Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, Vatican
Năm 1546, Michelangelo được chỉ định làm kiến trúc sư Vương cung thánh đường Thánh Phêrô tại Vatican. Đây là công trình kiến trúc quan trọng nhất của ông, và cũng là công trình kiến trúc quan trọng nhất đối với Giáo hội Công giáo. Ông đã thiết kế mái vòm nổi tiếng của nó
Viện bảo tàng Vatican trong Thành Vatican
Lâu đài The Royal Château de Blois
Nhà thờ St.Peter (Basilica di San Pietro)
Đài phun nước Trevi là một đài phun nước ở quận Trevi ở Roma, Italia, do kiến trúc sư Ý
Nicola Salvi thiết kế và hoàn thiện bởi Pietro Bracci
* Đặc điểm của kiến trúc Phục Hưng:
- Mặt tiền:
Mặt tiền được bố trí đối xứng với trục thẳng đứng của công trình. Mặt tiền nhà thờ thường được chọn giải pháp bởi một hình tam giác và tổ chức thêm một hệ thống cột trụ tường, vòm và hình thức mũ cột. Các cột và cửa sổ hiển thị một sự tiến triển về phía trung tâm. Một trong những mặt tiền Renaissance đầu tiên là Nhà thờ Pienza (1459-1462), đã được giao cho kiến trúc sư Florentine là Bernardo Gambarelli (còn được gọi là Rossellino) theo như kiến trúc sư Alberti có lẽ đã giải quyết tốt một số nhiệm vụ yêu cầu của đồ án thiết kế.
Mặt tiền các tòa nhà dân dụng thường được chọn giải pháp gờ chỉ phào. Có một sự lặp lại thường xuyên của các lỗ hở trên mỗi tầng, cửa đi đặt ở trung tâm được đánh dấu bằng những chi tiết có tính năng như một ban công, hoặc trát vữa nhám chung quanh. Một nguyên mẫu điễn hình là mặt tiền cho Palazzo Rucellai (1446 và 1451) ở Florence chỉ định với ba hàng trụ ốp tường.
- Cột và trụ:
Các thức cột La Mã được sử dụng: Tuscan, Doric, Ionic, Corinthian và Composite. Các hình thức này không những là một cấu trúc, chống đỡ mái vòm hoặc đầu dầm, hoặc hoàn toàn dùng để trang trí, được đặt áp sát các bức tường dưới hình dạng những trụ ốp tường. Trong thời kỳ Phục hưng, kiến trúc sư có mục đích sử dụng cột, pilasters, và entablatures như một hệ thống tích hợp. Một trong những công trình đầu tiên sử dụng pilasters như một hệ thống tích hợp là The Old Sacristy (1421-1440) của Brunelleschi.
Cột trụ thời kì phục hưng
- Cung:
Cung là nửa vòng tròn, hoặc (trong phong cách Mannerist) là một phân đoạn. Arches thường được sử dụng trong hành lang lối đi trong nhà, được tựa trên các trụ cột hoặc đầu mũ cột. Có thể là một thành phần của entablature giữa mũ cột và chân vòng cung. Alberti là một trong những người đầu tiên sử dụng kiến trúc trên một quy mô hoành tráng tại công trình St. Andrea ở Mantua.
- Vòm:
Vòm cong không có sườn. Là một nửa vòng tròn, hoặc một phân đoạn đặt trên một mặt vuông, không giống như các vòm Gothic thường có hình chữ nhật. Vòm cong được trở lại trong thuật ngữ kiến trúc tại công trình St. Andrea ở Mantua.
- Domes:
Những mái vòm được sử dụng thường xuyên, một mặt là một cấu trúc to lớn có thể nhìn thấy từ bên ngoài, còn được coi như một giải pháp cho phần mái trong không gian nhỏ hơn nơi chỉ có thể nhìn thấy bên trong. Sau thành công của các mái vòm trong thiết kế của Brunelleschi cho Basilica di Santa Maria del Fiore và sử dụng trong đồ án Bramante cho Vương Cung Thánh Đường Thánh Phêrô (1506) ở Rome, mái vòm đã trở thành một yếu tố không thể thiếu trong kiến trúc nhà thờ và sau đó ngay cả đối với kiến trúc thế tục, như Villa Rotonda Palladio.
- Trần nhà:
Mái nhà được tương thích với trần nhà bằng phẳng hoặc có phân ô. Không còn bỏ ngỏ như trong kiến trúc thời Trung Cổ. Thường được sơn phết hoặc trang trí công phu.
- Cửa:
Cửa ra vào thường có dầm đỡ vuông. Có thể được đặt trong một cung hoặc được bao phủ bằng một hình tam giác tam giác hoặc phần trán tường. Lối vào mà không có cửa thường có dạng cong và được trang trí với quy mô rộng lớn
- Cửa sổ:
Cửa sổ có thể được ghép nối và đặt trong một vòm bán nguyệt. Có thể có các dầm đỡ vuông và tam giác hoặc một phần trán tường, đó là cách thường được sử dụng phổ biến. Điển hình trong lĩnh vực này là công trình Palazzo Farnese ở Rome, bắt đầu từ năm 1517. Trong giai đoạn Mannerist các cung “Palladian” đã được dung nhiều, thường sử dụng một motif của một cao nửa vòng tròn mở hai bên có hai đầu lỗ vuông thấp hơn. Cửa sổ được sử dụng để đem ánh sáng vào tòa nhà. Kính màu thường được sử dụng, mặc dù đôi khi hiện nay, không phải là một tiêu chí.
- Tường:
Bức tường bên ngoài thường được xây bằng gạch, tô trát, ốp đá thành khối thẳng. Các góc của tòa nhà thường được nhấn mạnh bằng cách trát vữa nhám bắt góc. Tầng hầm và tầng trệt thường tô nhám, như tại công trình Palazzo Medici Riccardi (1444-1460) ở Florence. Bức tường nội bộ được thông suốt và dán lớp mặt vôi. Để không gian được trang trọng hơn, bề mặt bên trong được trang trí với các bức bích họa.
Lâu đài Blois (Château de Blois)
* Các chi tiết, họa tiết:
Các chi tiết trang trí được chạm khắc với độ chính xác tuyệt vời. Nghiên cứu, nắm vững các chi tiết của thời La Mã cổ đại là một trong những khía cạnh quan trọng của lý thuyết Phục hưng. Có các yêu cầu khác nhau cho mỗi bộ phận khác nhau của từng chi tiết.
Một số kiến trúc sư còn chặt chẽ hơn trong việc sử dụng các chi tiết cổ điển hơn những người khác, nhưng cũng là một giải pháp tốt của sự đổi mới trong việc xữ lý các vấn đề kiến trúc, đặc biệt là ở các góc công trình. Gờ chỉ phào làm nổi bật xung quanh cửa ra vào và cửa sổ chứ không phải bị lõm như trong kiến trúc Gothic. Những bức tượng có thể được đặt trong các hốc tường hoặc đặt trên các bệ cột. Việc này chưa được hoàn toàn trong giai đoạn kiến trúc thời Trung cổ.
>>> Phong cách kiến trúc từ cổ đại đến ngày nay
