Ý tưởng sáng tạo thiết kế nghệ thuật (Phần 1)

* Hình vẽ hiện đại trong trang trí và hội họa:

Nghệ thuật hiện đại đã trải qua chặng đường hơn 100 năm, nhưng giới mỹ thuật trong nước vẫn mang trạng thái hỗn loạn đối với việc tìm hiểu loại hình nghệ thuật hiện đại này, họ không chính thức nhận thức được giá trị của nó, họ cho rằng nó không tiến bước theo thời đại trong phương diện ứng dụng hình vẽ hiện đại. Những hình vẽ hội họa hiện đại mà bậc thầy chủ nghĩa lập thể Picasso, bậc thầy hội họa trừu tượng Kerley, bậc thầy chủ nghĩa siêu hiện thực Miro… đã sáng tạo trong việc biểu hiện hiện hình vẽ ký hiệu hóa nghệ thuật hiện đại đã trở thành kiểu hình vẽ truyền thống mới, sự ảnh hưởng trong tác phẩm của họ đối với thẩm mỹ của người đương thời không có cách nào đánh giá được, nên được nhấn mạnh để xướng trong phương diện thiết kế mỹ thuật thị giác và mỹ thuật ứng dụng.

“Ứng dụng hình vẽ hiện đại” chú trọng đến sự phân tích của các bậc thầy hội họa hiện đại trong phương diện ứng dụng hình vẽ, và ứng dụng hình vẽ hiện đại vào nhiều phương diện như thiết kế đồ dùng trong sinh hoạt thường ngày, mỹ thuật thương nghiệp, thiết kế công nghiệp… Như bức tranh “Les Demoiselles d’Avignon” của Picasso, tác giả đã thêm bớt hình ảnh những thiếu nữ, thông qua xử lý hình ảnh, làm lại tổ hợp mới, căn cứ vào những cần thiết của thiết kế vật dụng, sau đó ứng dụng vào hội họa trang trí, nghệ thuật tranh dệt mỹ nghệ treo tường, điêu khắc trang trí, nghệ thuật gốm sành, đèn trang trí, đồng hồ nghệ thuật, thiết kế bìa sách, nhãn hiệu, áp phích quảng cáo, thời trang, nội thất… Học và luyện tập, phân tích rõ ràng cô đọng, tìm hiểu sâu kỹ càng ứng dụng hình vẽ, sẽ khiến các bạn hứng thú đối với học tập hình vẽ và đạt được tầng thứ cao hơn trong việc lý giải vận dụng hình ảnh.

Thiết kế mỹ thuật hiện đại là thiết kế hình ảnh, học và luyện tập hình ảnh, điều này trên tầng diện tư duy càng quan trọng. Trong thiết kế hiện đại không thể thiếu tư duy mở rộng, thiết kế truyền thống tư duy hơi thiên về tính logic, truyền đạt thị giác hình ảnh hiện đại luôn luôn là phản tư duy, phi logic. Hình thức đẹp của thẩm mỹ truyền thống có đối xứng, quân bình, nhịp nhàng, so sánh… nhấn mạnh cái trữ tình của vận luật và cảm giác tiết tấu; cấu tạo tranh trang trí và ngôn ngữ trang trí đơn thuần cùng với tính không xác định, tính phi lý, phản tư duy, siêu thời gian và không gian, mộng tưởng kỳ dị… của hình vẽ hiện đại, những nhân tố này đều được ứng dụng vào thiết kế hình vẽ hiện đại.

Bậc thầy thiết kế hình vẽ Thụy Điển Hofmann từng nói rằng: “Để mỗi nhà thiết kế đều học biết cách lý giải và ứng dụng hình vẽ, đã trở thành điều bức thiết quan trọng trong thời đại chúng ta”. Ý tưởng sáng tạo của hình vẽ hiện đại có nét khác biệt với những biểu hiện của hình vẽ truyền thống, đối với hình vẽ truyền thống bất luận trong hay ngoài, đại đa số đều căn cứ vào hình tượng khách quan của giới tự nhiên, để tiến hành khái quát đề luyện, sau khi quy nạp hình vẽ trang trí sẽ tiến hành xử lý hình hoa văn, là lý tính, là trữ tình hay là duy mỹ; mà hình vẽ hiện đại là kế thừa trên nền tảng truyền thống, vận dụng phương thức tư duy mở rộng, đem tính siêu hiện thực, sự thần kỳ, tính phi logic, tính quái dị, các nhân tố gây ra sự căng thẳng về thị giác đưa vào anh biết ý tưởng sáng tạo của hình vẽ hiện đại. Hình vẽ hiện đại chú trọng cảm giác mới lạ của hình thức lực kéo thị giác, được ứng dụng rộng rãi trong thiết kế mỹ thuật thực dụng cá tính hóa. Thế kỷ 21 là thời đại cá tính hóa, ý tưởng sáng tạo và ứng dụng của hình vẽ càng có sự tự do hơn, tính ý tưởng sáng tạo càng mạnh mẽ hơn, ý vị hiện đại cô đọng bắt mắt hơn.

* Hình vẽ hiện đại trong Nghệ thuật Picasso:

“Les Demoiselles d’Avignon” là một tác phẩm nổi tiếng của Picasso. Trong bức tranh này, Picasso chuyên chú vào nhân tố cô đọng và hình thức của tượng vật, và cả sự biểu hiện của kết cấu, đây là đoạn mở đầu của chủ nghĩa lập thể. Tác phẩm này của Picasso đã phá vỡ tập quán của truyền thống châu Âu, sáng tạo hình tượng hiện đại có lực kéo thị giác.

Trong quá trình vận dụng ý tưởng sáng tạo hình vẽ, từ đầu đến cuối tác giả đã lấy hình thức hình vẽ hiện đại để biểu đạt vận dụng, mỗi chi tiết nhỏ đều được chú ý đến, cộng thêm quy nạp và nội hàm mới. Như hình tượng hai nhân vật trong đó thiết kế thành đồng hồ để bàn có hình hai cơ thể người bằng bạc; hình tượng năm cô thiếu nữ rời rác mà chặt chẽ một cách thích đáng, thiết kế thành bình phong có cảm giác trang trí; hoặc căn cứ vào các hình thái biểu hiện của đồ gốm, điêu khắc trang trí đồng đen; hoặc vứt bỏ màu sắc vốn có của bức tranh mà xử lý trong suốt hóa thủy tinh.

* Hình vẽ hiện đại trong Matisse:

“Vũ điệu” là tác phẩm của Matisse người tiên phong trong hội họa thử nghiệm thế kỷ 20, trong bức tranh này đường nét khung sườn cơ thể người mạnh dạn mà vững chắc và gam màu mỏng mãnh liệt kết hợp với mảng màu xanh dương và xanh lá cây nồng đậm, khiến cho tư thế nhảy múa của chủ thể toát lên sự mạnh mẽ thậm chí có cảm giác sống động của ảo giác. Cả cuộc đời của Matisse đều tìm kiếm nghệ thuật bất giải trong cực đoan giản hóa và những chi tiết nhỏ trang trí. Rất nhiều tác phẩm bất hữu của ông đã để lại cho thế hệ sau những linh cảm ý tưởng sáng tạo vô cùng tận. Từ đường nét trong “Vũ điệu” có thể quy nạp ra hình tượng cụ thể và cho chất liệu mới, sáng tác ra những tác phẩm nghệ thuật mới như điêu khắc gỗ, điêu khắc đồng, vật dụng,… Giỏi về việc vận dụng đường nét và tạo hình trong hội họa và thiết kế có ý nghĩa vô cùng quan trọng.

* Hình vẽ hiện đại trong Kerley:

Ngôn ngữ nghệ thuật của Kerley có tính nguyên tố, tính ký hiệu, tính trừu tượng và tính phân tích, ông giải phóng các loại nguyên tố của nghệ thuật tạo hình từ quy phạm thống nhất, phân giải, tổ hợp, cấu thành chỉnh thể đa nguyên, thông qua động thái ổn định, tạo nên sự vĩnh hằng và hài hòa. Trong tác phẩm “Xung quanh con cá”, tràn đầy màu sắc linh tính mà lãng mạn, các hình tượng chia cắt mà không cô lập, dường như những ký hiệu của ký ức đang phiêu du trong màn đêm hoặc ở nơi sâu thẳm dưới đáy đại dương. Khi vận dụng hình vẽ trong tác phẩm này, người sáng tác đã mượn dùng những hình hoặc sắc đơn độc này, thông qua diễn biến để hình tượng có sức tưởng tượng hơn, như cái váy và cái mũ có hình cá, hoặc lấy sự phân tán trùng lắp này điểm xuyết và trang trí cho chiếc ghế hoặc cho đồng hồ đeo tay, hoặc mượn dùng cho bảng chỉ dẫn,… những điều này ở một trình độ nhất định nào đấy đã mở rộng tư duy của người thưởng thức.

* Hình vẽ hiện đại trong Mondrian:

Trong những tác phẩm vào thời giữa và cuối cuộc đời của Mondrian, chúng ta có thể nhìn thấy một cách rõ ràng rằng, thông qua việc lấy màu sắc giản hóa thành màu đỏ, màu vàng, màu xanh dương và màu đen, trắng, xám trung tính, cùng với sự thần bí của đường vuông góc và đường thủy bình, lấy hình thức trừu tượng mới để biểu đạt nhận thức của các nhà nghệ thuật đối với sự vật khách quan. Trong bức tranh này, ông đã chọn dùng cấu tạo tranh mở rộng, dùng kết cấu đường nét vô cùng đơn giản và màu trắng chiếm vị trí chủ đạo kết hợp với màu gốc và màu đen có độ màu khá cao, thiết kế tổ thành một kết cấu bao gồm mảng màu kết hợp với đường nét màu đen của đường vuông góc và đường thủy bình, khống chế và tạo sự cân đối một cách có hiệu quả cho cả bức tranh.

Vận dụng hình thức tác phẩm của Mondrian, chủ yếu nắm vững kết cấu và màu sắc thuần của đường nét màu đen của đường vuông góc, đường thủy bình sẽ có thể biểu hiện ra phong cách độc đáo, vận dụng điều này vào tạo hình công nghiệp hiện đại, công trình công cộng, nhà ở… thiết kế một cách hợp lý và khoa học vừa có thị giác thẩm mỹ phù hợp với mọi người vừa có tạo hình nghệ thuật thực dụng, phục vụ cho cuộc sống và hoàn cảnh sống của mọi người.

* Hình vẽ hiện đại trong điêu khắc hiện đại châu Âu:

Tác phẩm “Bảy Tô tem” của Chosy là tác phẩm điêu khắc không giống với ý nghĩa truyền thống, nó du nhập vào hội họa phấn sáp và mặt phẳng, thoát khỏi tác dụng đặc thù của chất liệu đối với sáng tác điêu khắc, mượn sự giúp đỡ của thể tích và ngoại hình khác nhau của chất liệu gỗ, tổ hợp hình tượng nhân vật to nhỏ, hình dạng khác nhau một cách “vì hình dựng ý”, hình thành một không gian tự do giàu cảm giác hài hước và tính hí kịch, biểu hiện hiệu quả và đặc thù khi kết hợp giữa hội họa và không gian.

Giá trị thực dụng của nghệ thuật phải được thể hiện, ở chỗ kết hợp đầy đủ tính thẩm mỹ và tính thực dụng của nó, từ nhóm điêu khắc hiện đại này, chúng ta có thể vận dụng đầy đủ sắc, hình để ý tưởng, vận dụng hình vẽ vui thú lên chiếc ghế hiện đại hoặc vận dụng vào trang phục của các bạn nữ trẻ thành phố, hoặc dùng trên tranh dệt mỹ nghệ treo tường dành cho những ngôi nhà có không khí sôi nổi hoạt bát, hoặc sử dụng trên bút chì cho thiếu nhi,… đều có thể có được hiệu quả trang trí rất tốt.

(Bảy Tô Tem) CHOISY

>>> Ý tưởng sáng tạo thiết kế nghệ thuật (Phần 2)

>>> Ý tưởng sáng tạo thiết kế nghệ thuật (Phần 3)

>>> Ý tưởng sáng tạo thiết kế nghệ thuật (Phần 4)

>>> Ý tưởng sáng tạo thiết kế nghệ thuật (Phần cuối)

>>> Nghệ thuật bố cục tạo hình

>>> Nghệ thuật cuốn giấy