Chủ nghĩa tượng trưng trong từng tác phẩm
từ Van Gogh đến Kandinsky
Chủ nghĩa tượng trưng khuyến khích những người nghệ sĩ thoát ra khỏi hiện thực trước mắt và thay vào đó sử dụng gam màu đậm, hình khối được đơn giản hóa như những công cụ diễn đạt. Đây là một cánh cửa dẫn tới chủ nghĩa hiện đại.
Vincent Van Gogh: Đồng lúa mì với người thợ gặt, 1889
Bức tranh này ra đời trong khoảng thời gian ông nằm viện gần Arles. Tính tích cực của những màu sắc rực rỡ và những cây lúa mì vàng múa lượn bị giảm đi bởi sự có mặt đầy tính biểu tượng của người thợ gặt đang lao động cực nhọc bên dưới bầu trời xanh. Trong một bức thư gửi người em trai, Van Gogh đã viết rằng "nhân tính có lẽ là những cây lúa mì mà anh ta đang gặt hái".
Paul Gauguin: Phong cảnh Martinique, 1887
Gaugin vẽ bức tranh này vào năm 1887, vài năm sau khi ông tìm thấy chốn không tưởng nhiệt đới ở Tahiti. Cái cách ông xử lý các chi tiết trong bức Phong cảnh Martinique cho thấy nhiệt huyết từ rất sớm của ông đối với cái mà ông gọi là một thiên đường "nguyên thủy", xa khỏi sự suy thoái kinh tế và xã hội của Châu Âu. Sự sợ hãi cái hiện đại và thành thị là một mối bận tâm thường gặp của chủ nghĩa tượng trưng.
Paul Gauguin: Ảo mộng của bài thuyết giáo
(Jacob đấu vật với Thiên thần), 1888
Việc Gaugin sử dụng màu đỏ chói làm màu chủ đạo trong bức tranh này đã tách hình ảnh của Kinh thánh ra khỏi quang cảnh thực tại. Sự phân tách này còn được nhấn mạnh hơn nữa thông qua hình ảnh cái cây chia đôi bức tranh, để lại hai nhân vật đang đấu vật ở một bên, và những người nông dân Breton ở một bên.
Vincent Van Gogh: Người gieo hạt, 1888
Bầu trời màu xanh lá cây trùm lên trên người gieo hạt, đe dọa biểu tượng của sự tái sinh. Những cánh đồng xanh lam trông rất cằn cỗi và ánh mặt trời chẳng mang lại chút hơi ấm nào, phá vỡ cái đáng lẽ phải là một khung cảnh tươi sáng. Đây là một tác phẩm giàu cảm xúc, thể hiện qua cách sử dụng những gam màu không thực hơn là thể hiện đối tượng của đề tài.
Paul Signac: Hoàng hôn, Đánh cá mòi, 1891
Độ sáng cao của bức tranh này đến từ kỹ thuật vẽ bằng những chấm li ti, trong đó những màu sắc tinh khiết được sử dụng và không pha trộn như những chấm nhỏ. Các tông màu quang phổ tạo ra một mật độ những chấm nhỏ lung linh huyền ảo. Cách tiếp cận này dựa trên khoa học màu sắc hiện đại chứ không phải chủ nghĩa thần bí và tượng trưng.
Lord Frederic Leighton: Clytie, 1892
Là một họa sĩ vẽ tranh lãng mạn hoặc lịch sử, Leighton mang nỗi ám ảnh về chủ nghĩa tượng trưng với hình tượng mặt trời. "Ánh mặt trời không bao giờ có thể là một thứ phụ kiện," ông viết, "ánh hào quang của nó là tối cao" - và nó thống trị toàn bộ bức tranh này, làm cho hình ảnh một người đang quỳ ở cận cảnh trở nên nhỏ bé. Leighton là họa sĩ đầu tiên được nhận danh hiệu quý tộc, nhưng đã qua đời ngay sau đó.
Jens Ferdinand Willumsent: Mặt trời trên núi phía Nam, 1902
Người nghệ sĩ đã biến hiện thực trở nên thần bí qua các phân lớp ánh sáng và chân trời cao chót vót nối tiếp nhau. Thiên nhiên là vô hạn, cả về tỷ lệ và tinh thần, trong khi đó ngôi làng bên bờ biển xuất hiện trông như đang bùng cháy trong ánh sáng chói lòa, một phép ẩn dụ đối với sự nhỏ bé của con người trước thiên nhiên.
Akseli Gallen-Kallela: Hồ Keitele, 1905
Vẻ tĩnh lặng của quang cảnh thiên nhiên này bị quấy rối bởi những gợn sóng trên mặt nước và hòn đảo rậm rạp. Các gợn sóng được cho là tạo ra bởi chiếc thuyền của Väinämöinen, thi sĩ huyền thoại trong văn học dân gian Phần Lan.
Edvard Munch:
Người đàn ông và người phụ nữ trên bãi biển, 1907
"Sự cứu rỗi sẽ đến từ chủ nghĩa tượng trưng", Munch tuyên bố. "Ý tôi là người nghệ sĩ áp hiện thực vào quy tắc của mình, rằng cảm xúc và suy nghĩ phải được đặt lên trên tất cả và hiện thực chỉ được sử dụng như một biểu tượng." Bức tranh như trong mơ này xoay quanh con người hơn là phong cảnh, chứa đầy nỗi lo lắng, bất an và sự khủng hoảng không thể nói nên lời.
Wassily Kandinsky: Cossacks, 1910-1911
Tác phẩm trừu tượng này mang những yếu tố biểu tượng. Thung lũng, được trải dài bởi cầu vồng, và với một tòa lâu đài ở phía bên phải trông có vẻ trống trải nhưng chặn hai bên cầu vồng là những cây súng và phía trên xuất hiện hai con ngựa nuôi, mỗi con chở một kỵ sĩ đeo gươm. Một bức tranh sống động đánh dấu bước chuyển dịch sang chủ nghĩa hiện đại.
>>> Trường phái Hội họa Dã thú
>>> Japonisme - Khởi nguồn của trào lưu hội họa phương Tây XIX - XX
