Tranh lúc bé của các họa sỹ lớn
Pablo Picasso vẽ kiệt tác Những cô nàng Avignon (1907) vào năm 26 tuổi. Salvador Dalí hoàn thành Sự dai dẳng của ký ức (1931) ở độ tuổi 27. Và Michelangelo tạc xong pho tượng thần kỳ David (1501-4) khi chưa bước sang tuổi 29. Họ đã có những kiệt tác ngay từ khi chưa bước qua ngưỡng cửa “tam thập nhi lập”.
Vì sao các danh họa đạt được những kết quả đáng kinh ngạc như thế ngay từ những năm đầu đời? Nhờ tài năng trời cho? Bởi gia đình biết tạo điều kiện vun trồng năng khiếu, để họ có thể bắt đầu sự nghiệp từ khi còn rất trẻ, hay nhờ điều kiện xã hội và môi trường sáng tạo? Chắc hẳn sự tổng hòa của những yếu tố trên mới làm nên sự nghiệp lớn, nhưng không thể phủ nhận rằng năng khiếu bẩm sinh luôn là một trong những phẩm chất thiết yếu của bất kỳ nghệ sỹ nào. Dưới đây là các tác phẩm thời thơ ấu của một số gương mặt nổi tiếng trong làng nghệ thuật của thế giới và… Việt Nam. Mỗi tác phẩm cung cấp một cái nhìn thấp thoáng về năng lực cùng tư chất của các bậc kỳ tài ngay từ độ tuổi nhi đồng.
Albrecht Dürer (Đức), Chân dung tự họa năm mười ba (1484)
1. ALBRECHT DüRER (ĐỨC) - CHÂN DUNG TỰ HỌA NĂM MƯỜI BA (1484)
Ở tuổi 28, Dürer đã vẽ chân dung tự họa nổi tiếng nhất của mình – một tác phẩm mô tả nhà họa sỹ trong một chiếc áo khoác lông và mái tóc dài buông hờ trên vai. Song nổi tiếng không kém là một bức chân dung khác được ông hoàn thành khi mới 13 tuổi. Bức chân dung này Dürer vẽ vào thời kỳ ông bắt đầu được tới làm việc như một thợ học việc tại cửa hàng chế tác đồ trang sức của cha mình tại Nuremberg. Ít lâu sau, ông đã sớm từ giã con đường kinh doanh của gia đình để chuyên tâm luyện vẽ với một họa sỹ nổi tiếng địa phương Michael Wolgemut, người mà ông đã nhanh chóng học được những nét khắc tinh tế bậc nhất của thể loại tranh khắc gỗ. Về sau, Dürer là người đã làm cuộc cách mạng trong nghệ thuật ấn loát và trở thành họa sỹ Đức nổi danh nhất của thời Phục hưng.
Michelangelo Buonarroti (Ý), Sự đau khổ của Thánh Anthony (1487)
2. MICHELANGELO BUONARROTI (Ý) - SỰ ĐAU KHỔ CỦA THÁNH ANTHONY (1487)
Tài năng của Michelangelo đã sớm bộc lộ từ năm lên 12 tuổi, như ở bức tranh đặc biệt chi tiết này. Những người viết tiểu sử sớm nhất của ông cho rằng, ngoài một số ít bản vẽ, tác phẩm này mô tả một loạt những thử thách và cám dỗ mà Thánh Anthony đã chịu đựng trong cuộc hành hương qua sa mạc – đây cũng là tác phẩm sơn dầu đầu tiên của bậc thầy người Ý. Mặc dù đây là bức tranh chép lại một tranh khác của nghệ sỹ người Đức Martin Schongauer vào thế kỷ 15, nhưng Michelangelo đã có thay đổi một chút so với bản gốc. Một chuyến đi đến chợ cá đã gợi cảm hứng cho cậu bé muốn miêu tả một trong những con quỷ có những chiếc váy lấp lánh, và hình ảnh thung lũng sông Arno của Ý đã được cậu đưa vào làm nên phía đằng sau.
Paul Klee (Thụy Sĩ), Người phụ nữ cầm ô (1883-1885)
3. PAUL KLEE (THỤY SĨ) - NGƯỜI PHỤ NỮ CẦM Ô (1883-1885)
Năm 1902, sau 4 năm học hội họa ở Roma, Paul Klee tình cờ tìm lại được một bức vẽ thời thơ ấu của mình – phác họa chân dung một người phụ nữ đang cầm một chiếc ô. Sau này, theo ông kể lại, bức phác họa được hoàn thành khi ông còn rất bé, khoảng từ 3 đến 10 tuổi, và là “bức tranh đáng chú ý nhất tôi từng vẽ cho đến bây giờ”. Vị cựu giáo sư trường Bauhaus này sẽ tiếp tục đề cao phẩm chất nghệ thuật của tranh thiếu nhi trong suốt sự nghiệp của mình, và ông còn đi xa đến mức sao chép cả các phác họa của con trai mình vào trong những bức tranh của ông nhằm “đạt được chất lượng cao nhất mà lại không hề kiểu cách” – như ông thường tự hào nhắc đi nhắc lại.
Pablo Picasso (Tây Ban Nha), Kỵ sỹ đấu bò (1889-1890)
4. PABLO PICASSO (TÂY BAN NHA) - KỴ SỸ ĐẤU BÒ (1889-1890)
Thầy dạy vẽ đầu tiên của Picasso là cha ông, José Ruiz y Blasco, một giáo viên hội họa tại trường nghệ thuật địa phương. Khi các kỹ năng của cậu bé phát triển, thỉnh thoảng cậu được cha khuyến khích cho cùng tham gia vào những công đoạn vẽ tranh cuối cùng của ông. Picasso nói: “Tôi chưa bao giờ là một đứa trẻ. Khi 12 tuổi, tôi đã vẽ như Raphel.” Các bức vẽ của ông thời niên thiếu đã cho thấy ông là người nắm vững giải phẫu và thích vẽ cơ bắp.
Bức tranh “Kỵ sỹ đấu bò” được Picasso vẽ năm lên 8 tuổi là thời kỳ Picasso chưa chính thức học vẽ một cách bài bản và chuyên tâm. Còn hơn là một bằng chứng về tài năng thiên phú, bức tranh đầu đời này đánh dấu sự khởi đầu cho một mối bận tâm suốt đời của Picasso với đề tài đấu bò tót.
Edward Hopper (Mỹ), Chú bé ngắm biển (1891)
5. EDWARD HOPPER (MỸ) - CHÚ BÉ NGẮM BIỂN (1891)
Hopper, sinh ra trong một gia đình trung lưu ở Nyack, New York, bắt đầu cầm bút vẽ vào năm lên 5. Bố mẹ cậu luôn động viên, khích lệ cậu phát triển năng khiếu hội họa. Họ mua cậu một tấm bảng vẽ ở tuổi lên 7 và những cuốn sách hướng dẫn thực hành hội họa khi tròn 10 tuổi. Bức vẽ bằng bút chì và bút mực này đã được phát hiện ở mặt sau một tờ thông báo điểm học năm lớp 3 của Hopper, vào ngày 23 tháng 10 năm 1891. Giống như cậu bé trong bức phác họa của mình, Hopper đã dành phần lớn thời niên thiếu của mình để đùa nghịch hay ngắm cảnh sông nước. Căn buồng thời thơ ấu của cậu nhìn ra sông Hudson, và cậu bé thường xuyên đi dạo bên bờ sông với một quyển sổ trên tay để ghi chép, ký họa các khung cảnh trên bến dưới thuyền.
Georgia O’Keeffe (Mỹ), Vô đề (Tay) (khoảng 1902)
6. GEORGIA O’KEEFFE (MỸ) - VÔ ĐỀ (TAY) (KHOẢNG 1902)
Năm 1901, O’Keeffee, vừa tròn 14 tuổi, phải rời khu trang trại bình dị của gia đình để bước vào cuộc sống nội trú của ngôi trường Sacred Heart Academy, một trường nội trú Công giáo ở ngoại ô Madison, Wisconsin. Trong ngày đầu tiên tựu trường, các học sinh được thầy giáo yêu cầu vẽ hình họa một bàn tay trẻ em bằng thạch cao. Cuối buổi vẽ, thầy giáo tuyên bố bức vẽ của O’Keeffee là “quá thô”, khiến cô bé khóc hết nước mắt. Trong những tháng kế tiếp, cô bé đã cố gắng làm việc chăm chỉ để cải thiện khả năng hội họa của mình. Và rồi thầy giáo dạy vẽ đã phải tự hào mỗi khi chấm bài và trưng bày các bản vẽ của O’Keeffee lên bảng, và còn điền thêm tên cô bé thật đậm. “Tôi đã bị sốc khi nhìn thấy tên của tôi quá đậm trên các bản vẽ khá nhợt nhạt của mình”, nữ họa sỹ sau đó nhớ lại, “… nó dường như không phải tên của tôi mà của ai đó, hoàn toàn xa lạ.”
Salvador Dalí (Tây Ban Nha), Phong cảnh mạn Figueres (1910-1914)
7. SALVADOR DALÍ (TÂY BAN NHA) - PHONG CẢNH MẠN FIGUERES (1910-1914)
Tác phẩm nhỏ bé này được cho là một trong những bức tranh sớm nhất của Dalí còn sót lại, hoàn thành khi ông lên 6 đến 10 tuổi, được vẽ trên mặt sau của một tờ bưu thiếp. Dalí lớn lên ở thị trấn Figueres nhỏ bé, nằm cách Barcelona, không xa, và nhiều tác phẩm thời niên thiếu của ông cũng mô tả phong cảnh xứ sở Catalan. Được sự động viên khuyến khích của họa sỹ Ramón Pichot, người thầy và cũng là người bạn của gia đình, cậu bé Dalí thời kỳ đầu rất thích vẽ theo lối Ấn tượng. Rất thân thiết với Picasso, họa sỹ Pichot cuối cùng đã thuyết phục được cha của Dalí gửi con trai tới Trường Mỹ thuật Madrid – một khởi đầu thuận lợi cho sự nghiệp lẫy lừng của nhà họa sỹ siêu thực có một không hai trên thế giới sau này.
Thành Chương (Việt Nam), Đôi gà tồ (1956)
8. THÀNH CHƯƠNG (VIỆT NAM) - ĐÔI GÀ TỒ (1956)
Bức tranh “Đôi gà tồ” vẽ bằng chất liệu màu nước của cậu bé 7 tuổi Thành Chương, đã từng đoạt giải vàng tại một cuộc thi tranh quốc tế tổ chức tại Anh Quốc, là một trong những bức tranh đầu đời của một “thần đồng hội họa” có sự nghiệp hội họa và kiến trúc đáng nể. Và may mắn thay, hiện nay một phác thảo của bức tranh này vẫn được một thầy giáo cũ của họa sỹ lưu giữ. Sự chặt chẽ về bố cục, chính xác về hình, và nét tài hoa chững chạc cùng với cảm xúc hồn nhiên của một cậu bé lên 8 đã sớm báo hiệu ông sẽ là một trong những họa sỹ có bút pháp vững vàng nhất Việt Nam thời đương đại. Mà đúng vậy, đầu năm 2017 mới đây, ông đã bày một triển lãm với hơn 100 bức tranh gà vẽ chỉ trong vòng 1 tháng, gây chấn động thế giới nghệ thuật Thủ Đô, cho thấy bút lực của ông vẫn “kinh hoàng” thế nào khi đã ngót 70.
- Autumn HaNoi -
