Ánh sáng có màu gì?
Như ta đã biết, ánh sáng có 1 phổ màu rộng lớn tùy theo giá trị từng bước sóng. Có ánh sáng màu này và cũng có ánh sáng màu kia và thậm chí.. có cả ánh sáng vô hình (các tia hồng ngoại). Như vậy ánh sáng thực sự có màu gì? và điều đó có ý nghĩa thế nào trong thực tế?
Cần nói trước ở đây, là màu sắc của ánh sáng hay khả năng nhìn thấy được còn tùy vào loài sinh vật. Ví dụ như ở loài chim thấy được nhiều loại ánh sáng mà mắt người không hề nhận ra sự tồn tại của nó, ngược lại ở chó chỉ nhìn cảnh vật với 2 màu trắng đen mà thôi.. nhưng ở loài ong thì là một trường hợp kỳ lạ: chúng nhìn màu vàng ra màu xanh lam??
Màu sắc là ánh sáng
Màu sắc được cảm nhận hoàn toàn nhờ vào thị giác, khoảng ánh sáng mà mắt người có thể thấy được (phổ khả kiến) có bước sóng trong khoảng từ 380 nm đến 740 nm (nm = 10-9 m)
Ánh sáng có màu gì tùy thuộc vào bước sóng của nó, trong phổ khả kiến (Visible light) thì màu tím có bước sóng ngắn nhất, màu đỏ dài nhất, lan xa nhất. Ngắn hơn bước sóng màu tím là các tia cực tím (ultra violet) và lớn hơn màu đỏ là tia hồng ngoại (infrared).
Màu sắc ánh sáng – dấu hiệu của nhiệt độ
Màu sắc ánh sáng thay đổi theo độ nóng
Bất kỳ vật thể rắn nào cũng có thể tự phát sáng nếu được cung cấp một nhiệt lượng vừa đủ nóng và nếu nhiệt độ tiếp tục tăng thì màu sắc sẽ thay đổi theo.
Hãy thử đun nóng 1 thanh kim loại:
* Ở 900 K thanh sắt có màu đỏ sẫm;
* 1.500 K – 2.000 K thanh sắt hơi vàng đến đỏ sáng;
* đến 3.000 K màu vàng trắng (màu của đèn dây tóc Wolfram trong đèn halogen);
* trên 5.000 K xuất hiện màu trắng xanh (màu của ánh sáng ban ngày).
Tại sao màu sắc của ánh sáng thay đổi theo nhiệt độ?
Ánh sáng vừa mang bản chất hạt vừa mang bản chất sóng, khi đạt một nhiệt lượng thích hợp thì các quá trình bức xạ tương ứng xảy ra. Ánh sáng đầu tiên phát ra khi nung nóng thanh kim loại đó là màu đỏ, là màu có bước sóng dài nhất, dễ lan xa nhất. Tiếp theo sẽ là các màu Cam, Vàng, Trắng, Trắng xanh.. như vậy ở mỗi khoảng tăng của nhiệt độ, sẽ có một loại bước sóng ánh sáng phát ra.
Thang độ Kelvin (0o K = -273o C)
* Ở độ 3.000 oK – 3.200 oK, ánh sáng có màu vàng – đỏ
Ví dụ như ánh sáng của đèn Tungsteng, ánh nến, hoặc nắng chiều.
* 5.600 oK – 6.000 oK cho ánh sáng trắng.
Ví dụ như ánh sáng mặt trời buổi gần trưa, đèn Flash máy ảnh.
* Khoảng 7.000 oK cho ánh sáng xanh. Ví dụ như ánh sáng lúc bầu trời có mây.
Ánh sáng nhân tạo thế nào là tối ưu?
Dĩ nhiên là ánh sáng trắng? có thể bạn sẽ trả lời ngay như thế, vì ánh sáng trắng gần với ánh sáng mặt trời, là nguồn sáng quen thuộc mà ta tiếp xúc mỗi ngày. Thế nhưng màu xanh nhẹ của đèn neon lại được ưa chuộng hơn trong sinh hoạt do hiệu ứng dịu mắt. Và khi mà xung quanh toàn là đèn neon thì các bóng đèn trắng lại gây nhức mắt!!.
Trong sinh hoạt là như vậy, nhưng nếu bạn làm việc trên màu sắc, cần so màu trên các mẫu chuẩn thì phải thật cẩn thận, rất nhiều hoạ sĩ hứng chí thức vẽ cả đêm đến sáng hôm sau phải tô màu lại lại do màu sắc bị lệch.
Tại sao lại có đèn ánh sáng vàng?
Trong số các ánh đèn màu dùng để trang trí quảng cáo, thì ánh đèn vàng được sử dụng nhiều thứ 2 (sau ánh sáng trắng xanh) do hiệu ứng tạo ra không khí sang trọng của nó trong các khách sạn, hội nghị. Tất nhiên không ai dùng đèn vàng để vẽ hay so màu cả.
Ánh sáng trắng chỉ phát huy ưu thế với những ai làm việc với màu sắc: hoạ sĩ, nhiếp ảnh, nhà in…
Ánh sáng mặt trời trong ngày lúc nào là chuẩn nhất?
Hiện tượng rõ nhất về sự thay đổi màu sắc ánh sáng trong 1 ngày là ánh sáng giữa các buổi khác nhau: quang cảnh buổi sáng khác với buổi trưa và càng khác nhiều hơn vào buổi chiều khi mặt trời sắp lặn. “chuẩn” nhất theo nghĩa là trắng nhất là từ 8 giờ sáng – 10 giờ dành cho các nhà nhiếp ảnh, hoạ sĩ khi tác nghiệp.
Màu sắc của ánh sáng và cân bằng trắng
Nếu ánh sáng luôn luôn trắng thì khái niệm này chắc chắn không phát sinh. Bạn sẽ nghe nhiều từ này trong nhiếp ảnh, thiết kế.
Đó là vì màu trắng trong thực tế có sự khác nhau trong từng thời điểm.
Ý nghĩa
Do ưu thế mạnh mẽ, lan xa mà màu đỏ luôn được dùng để gây chú ý từ rất xa, như trong các loại đèn tín hiệu: đèn nhấp nháy cảnh báo, bút trình chiếu.
Điều này cũng giải thích tại sao bầu trời buổi chiều thường có sắc đỏ
Giải thích tại sao bầu trời buổi chiều thường có màu cam đỏ: Do ánh sáng chiếu xiên 1 quãng dài (mặt trời ở xa nhất) nên chỉ còn ánh sáng đỏ chiếu được đến nơi
Nguồn sáng của đèn
1. Đèn Tungsteng:
– là loại đèn dây tóc, có nhiệt độ màu từ 3.000 oK – 3.200 oK cho ánh sáng Vàng – Đỏ tạo hiệu ứng sang trọng, ấm áp.
2. Đèn Néon:
– Là loại đèn Huỳnh Quang, có nhiệt độ màu khoảng 5.400 oK cho ánh sáng xanh xử dụng trong sinh hoạt.
3. Đèn Flash:
Là loại đèn chớp điện tử có nhiệt độ màu từ 5.600 oK – 6.000 oK cho ánh sáng trắng như ánh sáng trời sử dụng trong nhiếp ảnh, chụp ảnh với màu sắc trung thực.
