Mỹ thuật là gì?
" Vẻ đẹp nằm trong mắt của người ngắm nhìn" Do đó quan niệm về mỹ thuật cũng chưa thực sự nhất quán, nhìn chung từ "mỹ thuật" được dùng để chỉ ra các lĩnh vực liên quan đến hội họa như: Mỹ thuật công nghiệp, mỹ thuật truyền thống, mỹ thuật trang trí..vv
Thông quan ngôn ngữ tạo hình, người họa sĩ truyền tải đươc suy nghĩ, ý tưởng, quan điểm và triết lí của mình của mình tới người thưởng thức, cho dù các ý tưởng đó được thể hiện mang tính ước lệ, tượng trưng.
Mỹ thuật còn bao gồm các lĩnh vực liên quan đến nghệ thuật thị giác như:
- Hội họa cụ thể ở đây là tranh bằng các chất liệu như sơn dầu, bột màu, màu nước...và hình họa (vẽ bằng bút chì )
- Điêu khắc
- Đồ họa
Mỹ thuật là một lĩnh vực không thể thiếu trong đời sống hiện nay, nhất là khi nhu cầu về cái đẹp càng ngày càng phát triển và mang tính thực tế cao. Hoạt động dạy vẽ mỹ thuật đang rất sôi nổi ở các lứa tuổi khác nhau, từ trẻ em, học sinh ôn thi mỹ thuật, người đã đi làm hay chỉ đơn giản là yêu thích mỹ thuật.
Trước đây, dạy vẽ thường chú trọng cho lứa tuổi trẻ em và thường là ở các cung thiếu nhi, mỹ thuật trong các cấp học tiểu học và trung học cơ sở. Tuy nhiên chủ yếu là để các em làm quen với thẩm mỹ và cảm thụ nghệ thuật, việc dạy mỹ thuật chưa thực sự chuyên sâu và bài bản.
Để có được sự bài bản hơn đòi hỏi chất lượng giáo viên và phương pháp cũng như cách dạy phải phù hợp với lứa tuổi và nhu cầu của mỗi một cấp học. Theo thông tin mới nhất từ bộ giáo dục, mỹ thuật và âm nhạc sẽ được giảng dạy tại cấp học trung học phổ thông. Điều này quả thực rất đáng mừng vì như vậy việc học mỹ thuật sẽ được thống nhất và liên tục qua các cấp học, hơn nữa được chú trọng hơn từ đó nâng cao thẩm mỹ cho các em.
Hiện nay có thể hình dung sơ qua như sau:
1. Dạy mỹ thuật cho trẻ em, độ tuổi từ lớp 5 trở xuống: Các em được tham gia các lớp học vẽ tại cung thiếu nhi, chủ yếu vẽ theo đề tài và theo lối suy nghĩ riêng của từng em. Dạy cách vẽ cũng khá đơn giản và không bị gò bó, màu sắc trong tranh phong phú và nổi bật.
2. Chương trình dạy mỹ thuật cho các em trung học cơ sở: Đã có phương pháp dạy cơ bản hơn, gồm cách vẽ cũng như trang trí những vật thể đơn giản, phát triển khả năng nhận biết và tư duy về hình ảnh nhiều hơn.
3. Các lớp dạy vẽ mỹ thuật cho các em cấp trung học phổ thông ôn thi vào các trường mỹ thuật: Đây là một khoảng trống và là vấn đề rất lớn đối với các em bởi vì đã có thông tin là sẽ được học mỹ thuật tại cấp học này nhưng chưa được áp dụng rộng rãi bởi còn tùy vào điều kiện mỗi trường. Các bạn có năng khiếu thực sự rất khó khăn trong việc tiếp cận và rèn luyện để có thể thi vào các trường nghệ thuật do áp lực kì thi tốt nghiệp hết trung học phổ thông. Áp lực về ngành nghề định hướng trong tương lai do tâm lí bố mẹ muốn con có sự ổn định. Do mỹ thuật chưa thực sự sâu rộng nên các bậc phụ huynh và ngay chính các em thiếu thông tin, từ đó không hiểu chính xác mỹ thuật quan trọng như thế nào? Xã hội đang cần lĩnh vực này ra sao?
4. Các lớp và các trung tâm nghệ thuật dành cho các bạn yêu thích và muốn tìm hiểu nhiều hơn về lĩnh vực này: Khá đa dạng và đáp ứng đầy đủ các nhu cầu mà các em còn thiếu trong các cấp học.
Như vậy, giảng dạy mỹ thuật hiện nay còn thiếu và yếu, nếu không được đầu tư và phát triển sẽ khó nâng cao được thẩm mỹ cho thế hệ tương lai. Các vấn đề còn vướng mắc chủ yếu là do bộ môn mỹ thuật - âm nhạc còn chưa được coi trọng, luôn là môn phụ và rất ít được đầu tư. Trong khi đó các hoạt động ở trường như biểu diễn văn nghệ, kỉ niệm các ngày lễ (20/11; 8/3..) đều cần có sự tham gia của mỹ thuật và âm nhạc.
Xuất phát từ sự yếu và thiếu ấy, các trung tâm mỹ thuật ra đời. Các trung tâm dạy mỹ thuật hiện nay cũng được nhiều phụ huynh quan tâm và tìm hiểu do nhu cầu thực sự của cha mẹ muốn phát hiện năng khiếu của con, muốn con được phát triển đầy đủ về tư duy sáng tạo và tính thẩm mỹ.
- Dạy vẽ cho trẻ em: Có rất nhiều trung tâm dạy vẽ và cách dạy rất phong phú, rất sáng tạo, khiến bé yêu thích và từ đó phát hiện ra năng khiếu của trẻ.
- Dạy vẽ cho học sinh trung học cơ sở: Tuy các em đã được học theo chương trình giảng dạy tuy nhiên vì vẫn là môn phụ nên cách dạy còn sơ sài và chưa thực sự bài bản.
- Dạy vẽ cho học sinh trung học phổ thông: Các trung tâm luyện thi mỹ thuật sẽ ôn luyện cho các em vào các trường mỹ thuật một cách bài bản và chuyên nghiệp.
Vậy mỹ thuật ứng dụng ra sao trong cuộc sống? Các trường mỹ thuật đào tạo những gì? Làm thế nào để thi được vào các trường này?
- Mỹ thuật công nghiệp hay mỹ thuật ứng dụng là một ngành khá "hot" hiện nay do nhu cầu thực tế từ cuộc sống. Xã hội hiện nay không còn như trước chỉ cần đủ ăn đủ mặc sau bao năm chiến tranh khó khăn vất vả, mà bây giờ là ăn sao cho tốt với sức khỏe, mặc sao cho đẹp và hợp với thẩm mỹ, ở sao cho phù hợp với công năng và không gian sống ngày càng chật hẹp. Do đó mỹ thuật đưuọc ứng dụng rộng rãi từ các mẫu bao bì sản phầm, biển quảng cáo, các mẫu quần áo, trang phục hợp mốt..vv cho đến thiết kế nội thất cho phòng ngủ, phàng ăn...vv
- Các trường đại học mỹ thuật đang đào tạo ra các nhà thiết kế mỹ thuật ứng dụng ở các lĩnh vực như: Nội thất, thời trang và đồ họa ... nhằm đáp ứng nhu cầu của cuộc sống.Tuy nhiên để thi vào được các trường này, các em cần được học bài bản và trải qua quá trình rèn luyện một cách nghiêm túc.
- Để thi vào các trường mỹ thuật, học sinh cần:
+ Học các chương trình dạy vẽ cơ bản càng sớm càng tốt: Có thể bắt đầu từ lớp 6 trở lên.
+ Học theo 1 khung chương trình bài bản và thống nhất
+ Giai đoạn đầu học để kiểm tra năng khiếu, giai đoạn sau xác định khối thi, ngành thi cụ thể để ôn luyện cho đúng trọng tâm.
Các chương trình học mỹ thuật;
Chương trình học mỹ thuật cơ bản bao gồm: Họa tiết trang trí và hệ thống các bài màu ( màu tương phản, màu bổ túc, hòa sắc rực..vv) . Hình họa vẽ tượng và khối tĩnh vật.
Chương trình nâng cao: hình họa vẽ người ( vẽ dáng người mẫu thật ) và bố cục màu.
Đối với trường hợp học mỹ thuật để thỏa mãn sở thích thì thường học chương trình cơ bản sau đó là học và tìm hiểu thêm các chất liệu trong hội họa như: sơn dầu, bột màu hay màu nước và các kỹ thuật sử dụng các chất liệu trên.
Hoạt động dạy và học mỹ thuật đều cần có thời gian và công sức của cả người dạy lẫn người học đồng thời đòi hỏi các bài giảng phải thống nhất từ dễ đến khó và theo 1 khung chương trình. Hy vọng trong tương lai gần, hoạt động dạy vẽ và học vẽ mỹ thuật sẽ được chú trọng và có 1 hệ thống chuẩn kiến thức, từ đó nâng cao thẩm mỹ của mọi người và đáp ứng nhu cầu của xa hội.
